Wystawa jest efektem międzynarodowego konkursu na plakat poświęcony demokratycznym dążeniom społeczeństwa białoruskiego w l. 2020 – 2022, zorganizowanego w lipcu br. przez Narodowe Centrum Kultury we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwem Spraw Zagranicznych, który spotkał się z dużym zainteresowaniem artystów z wielu państw. Wsparcia dla projektu udzieliła Swiatłana Cichanouska, liderka białoruskiej opozycji. Finalnie komisja konkursowa oceniła 243 prace odznaczające się wyrównanym, wysokim poziomem artystycznym. Ekspozycję tworzy 19 najlepszych prac: 3 zwycięskie plakaty oraz 16 wyróżnionych za ciekawe rozwiązania koncepcyjne i typograficzne oraz skłaniającą do refleksji metaforykę. Prezentacja prac w formie wystawy plenerowej oraz elektronicznej jest wyrazem wsparcia i pamięci, ale też apelem o solidarność z naszymi represjonowanymi sąsiadami w ich drodze do wolności i demokracji – tak, jak wolny świat solidaryzował się i wspierał dążenia polskiego społeczeństwa w okresie karnawału „Solidarności” i w trudnym czasie stanu wojennego. 

-  Dwa lata temu Aleksandr Łukaszenka sfałszował wybory, zniszczył wolność i demokrację na Białorusi. Ten akt opresji wywołał naturalny, oddolny wolnościowy ruch społeczeństwa białoruskiego. Konkurs i prezentacja prac nagrodzonych w konkursie o pięknej nazwie „Biało-czerwono-biały”, która nawiązuje do flagi wolnej Białorusi, ma przypominać w przestrzeni publicznej o tym, co stało się dwa lata temu na Białorusi. […] Świat współczesny znów nie zdaje egzaminu z wrażliwości czy z odpowiedzialności wobec tego zła. Niestety, podobny proces obserwujemy wobec brutalnej wojny na Ukrainie. Dlatego ci, którzy pamiętają i którzy rozumieją swoją odpowiedzialność, mają obowiązek przypominania, niezgadzania się na obojętność wobec zła. […] Dziękuję Narodowemu Centrum Kultury, Ministerstwu Spraw Zagranicznych oraz moim współpracownikom za zorganizowanie tego symbolicznego konkursu […]. Musimy przypominać o tym, co się dzieje na Białorusi od wielu lat. Musimy być razem z tymi, którzy walczą, którzy się nie godzą, cierpią w więzieniach i są prześladowani Nie ma zgody na reżim białoruski, tak samo jak nie ma zgody na rosyjską agresję na Ukrainie – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.

Wolność jest podstawowym prawem i potrzebą każdego człowieka. Jednak na Białorusi demonstrowanie przywiązania do tej wartości oznacza strach, represje, więzienie, a nawet utratę zdrowia i życia. Dlatego wszelkie wyrazy solidarności z narodem Białoruskim, zwłaszcza z osobami prześladowanymi oraz wsparcie dla wolnościowych dążeń mają ogromne znaczenie dla naszych sąsiadów.

- Nie możemy zapominać o tych wszystkich, którzy wyszli na ulice, o tych wszystkich, którzy wtedy powiedzieli „nie” brutalnemu reżimowi. Nie możemy zapominać też o tych, którzy  w tej chwili cierpią w więzieniach. My jako przedstawiciele rządu polskiego nie możemy też zapominać o tym, że wolna, niepodległa, niezależna Białoruś jest polską racją stanu. Dlatego też rząd polski, MSZ, MKiDN, wszystkie polskie instytucje na wszystkich forach międzynarodowych przypomniały społeczności międzynarodowej o prześladowaniach, które mają miejsce na Białorusi. Podnosimy ten problem i będziemy podnosili dalej w swojej aktywności międzynarodowej – dodał dr hab. Piotr Wawrzyk, wiceminister spraw zagranicznych, uczestniczący w wernisażu.

- Kultura buduje mosty pomiędzy ludźmi i  narodami, jest nośnikiem wartości oraz przestrzenią ekspresji naszej pamięci i solidarności, ale też wiary i nadziei w zwycięstwo wolności, dlatego Narodowe Centrum Kultury od lat współpracuje z niezależnymi białoruskimi artystami, zaprasza ich na swoje wydarzenia, np. festiwale Wschód Kultury (Rzeszów – Lublin – Białystok), czy Eufonie, wystawy, pobyty stypendialne w ramach programu ministra kultury Gaude Polonia, specjalne koncerty „Solidarni z Białorusią. W 2020 i 2021 r. w całej Polsce zorganizowaliśmy akcję „Światło dla Białorusi”. Pamiętamy o wolnej Białorusi nie tylko w rocznicę 9 sierpnia – podkreślił prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.

Prezentowane na wystawie plakaty wyróżniają się oryginalnym pomysłem typograficznym i błyskotliwym rozwiązaniem koncepcyjnym. Wiele zawiera czytelny znak graficzny wkomponowany w barwy historycznej flagi Białorusi, symbolizującej wolnościowe aspiracje społeczeństwa białoruskiego i wykorzystywanej obecnie przez białoruską opozycję.

Na wystawie można zobaczyć zwycięski plakat  pt. „Białoruś 2020-2022”, autorstwa Kamila Skrzypca.
Rozwiązanie graficzne oparte zostało na zmultiplikowanych datach 2020, które tworzą łańcuch, symbolicznie przerwany, ale ponownie zespojony w dacie 2022. Plakat nie odpowiada wprost na pytanie, a raczej stawia widza przed koniecznością rozszyfrowania treści, by finalnie pozostawić nadzieję w tworzących figurę serca zwróconych do siebie dwójkach.

- Temat wolnościowych przemian białoruskiego społeczeństwa jest trudnym tematem, ale bardzo mnie porusza. Moja praca to minimalistyczna, ale zwarta kompozycja łącząca w sobie kilka symboli, które mają skłonić odbiorcę do zastanowienia i refleksji. Mam nadzieję, że będzie symboliczną zapowiedzią ostatecznego zwycięstwa wolności na Białorusi – komentuje Kamil Skrzypiec.

Drugą nagrodę otrzymał Piotr Depta-Kleśta za pracę „B jak Wolność”, będąca czytelną metaforą  białoruskiego zrywu wolnościowego. Trzecia nagroda trafiła do Białorusinki Evgenii Muzhievej za plakat przedstawiający zdjęcie nagiej kobiety, na którą nałożony został rysunek rozbioru mięsa. Dla podkreślenia czytelności przekazu napis na plakacie w języku białoruskim informuje „Nie jesteśmy mięsem”. Artystka, która udział w wystawie potraktowała jako swój patriotyczny obowiązek, została również wyróżniona za drugi zgłoszony projekt, pt. „26 lat okupacji”. – Nie mamy za dużo wsparcia na świecie, ale Polska bardzo nas wspiera – podkreśliła Evgenia Muzheva podczas inauguracji wystawy.

Ekspozycja będzie prezentowana przez polskie placówki dyplomatyczne na całym świecie. Organizatorzy zachęcają wszystkich, którzy wspierają i solidaryzują się z dążeniami Białorusinów, do bezpłatnego pobierania wystawy ze strony NCK w formacie elektronicznym i prezentowania wszędzie tam, gdzie to tylko możliwe, aby świat pamiętał o Białorusi – jak podkreśliła w swoim przesłaniu do uczestników wystawy i konkursu liderka białoruskiej opozycji, Światłana Cichanouska.

Komunikat o rozstrzygnięciu konkursu:
https://www.nck.pl/projekty-kulturalne/aktualnosci/narodowe-centrum-kultury-oglasza-wyniki-konkursu-bialo-czerwono-bialy-