Działania podejmowane przez Narodowe Centrum Kultury (NCK) od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę to z jednej strony wyraz naszego wsparcia i solidarności, w szczególności z ludźmi kultury, z drugiej misją przybliżenia polskim widzom twórczości naszych sąsiadów, ale też stworzenia możliwości obcowania z dziełami rodzimych twórców dla tysięcy uchodźców z Ukrainy, którzy znaleźli schronienie w Warszawie. Już 16 marca 2022, ok. trzy tygodnie po napaści na terytorium ukraińskie, NCK zorganizowało przed galerią Kordegarda na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie wystawę plenerową pt. Ukraiński świat Marii Prymaczenko (zobacz) prezentującą 11 reprodukcji obrazów ukraińskiej artystki ludowej, przedstawicielki sztuki naiwnej, zajmującej się malarstwem, rysunkiem i haftem.

Bezpośrednim impulsem do stworzenia wystawy był fakt spalenia Muzeum Krajoznawczego w Iwankowie, w obwodzie kijowskim, podczas rosyjskiej inwazji 27.02.2022 r., które posiadało w swoich zbiorach 25 dzieł Prymaczenko.  Poprzez wystawę NCK solidaryzowało się z przedstawicielami ukraińskiej kultury. Wystawa przed Kordegardą, Galerią NCK była dostępna do 14 kwietnia 2022 roku. Następnie przeniesiona na teren dziedzińca Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i dostępna  dla publiczności do 31 maja 2022 roku. Równocześnie  powstała wystawa do pobrania z sieci na wolnej licencji dystrybuowana przez Instytuty Polskie przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, która była prezentowana w kilkunastu miastach w Europie i świecie (m. in. w Delhi).

4 kwietnia 2022 roku, w Kordegardzie, Galerii NCK została otwarta kolejna wystawa okolicznościowa pod tytułem Mapy (zobacz), przedstawiająca prace trzech ukraińskich artystów: obok malarstwa i kolażu Nikity Tsoya, uhonorowanego w 2017 r. tytułem Najlepszego Artysty Ukrainy w konkursie Art Battle, można było poznać rysunkową twórczość Vasyla Savczenko, stypendysty programu Gaude Polonia, a także prace rzeźbiarskie Oleha Kapustyaka, utytułowanego artysty i pedagoga, pochodzącego ze Lwowa, autora ponad sześćdziesięciu wystaw indywidualnych i grupowych. Na otwarciu obecny był Vasyl Savczenko, zaś rozmowa ze zmobilizowanym Nikitą Tsoyem była możliwy tylko dzięki rwanemu kontaktowi internetowemu.

- Narodowe Centrum Kultury od lat aktywnie działa na rzecz dialogu kultury polskiej z kulturami państw Europy Środkowo-Wschodniej poprzez popularyzowanie ich dziedzictwa kulturalnego i wspieranie twórców, którzy są gośćmi cyklicznych wydarzeń NCK - festiwali Eufonie i Wschód Kultury oraz stypendystami programu ministra kultury Gaude Polonia. Szczególne miejsce zawsze zajmowali w tym gronie artyści ukraińscy – podkreśla prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.

Wraz z Polską Fundacją Narodową byliśmy również współorganizatorami wystawy plenerowej pod tytułem 24.02 (zobacz), która można było oglądać na dziedzińcu Ministerstwa Kultury, obok Kordegardy w sierpniu i wrześniu 2022 r.

To niecodzienny fotoreportaż autorstwa Macieja Biedrzyckiego z miejsc, gdzie w tym tragicznym i barbarzyńskim czasie wojny rozgrywały się losy ludzkie, którym towarzyszyły jednocześnie emocje strachu, leku, zmęczenie, niepewność, ogromna trauma i wielkie współczucie, otwarte serca na wsparcie oraz wszelką konieczną pomoc, po prostu zwyczajne – człowieczeństwo.  Wystawa to nie tylko dramatyczna historia uchodźców wojennych z Ukrainy, ale także opowieść o solidarności międzynarodowej oraz pomocy udzielanej kobietom i dzieciom znajdujących się w sytuacji kryzysowej przez Polaków, polskie instytucje i polskie organizacje.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotr Gliński podkreśla, że dziedzictwo to pamięć pokoleń, a przyszłość Ukrainy w dużej mierze zależy od naszych obecnych działań:  - W tej wojnie kultura jest celem, dlatego wszystko, co przypomina o odrębności ukraińskiej tożsamości, jest zagrożone. W Polsce doskonale rozumiemy znaczenie ludobójstwa kulturowego, którego sami doświadczyliśmy w minionym wieku. Wiemy, że zachowanie kultury Ukrainy oznacza także zachowanie dziedzictwa Europy i dziedzictwa ludzkości. Jesteśmy w pełni świadomi, że kultura stanowi fundament naszej cywilizacji i musi być zachowana dla dobra naszej tożsamości, niezależności i korzyści przyszłych pokoleń. Zdajemy sobie również sprawę z tego, jak ważna jest współpraca regionalna, która stanowi fundament naszego bezpieczeństwa – mówił szef polskiego resortu kultury 9 lipca w Rydze.