Wyraz CHWAT i utworzony od nieco przymiotnik CHWACKI są etymologicznie związane ze słowem CHWYTAĆ, ale w jego dialektalnej postaci CHWATAĆ. CHWATAĆ – dawniej i dziś – to ‘chwytać, łapać’, ale także ‘porywać’, ‘łowić’, ‘ciąć, ścinać’. Określenie CHWAT oznaczało zatem najpierw ‘ten, kto dobrze, zręcznie, szybko chwyta’, a więc zapewne również ‘ten, kto skutecznie tnie, ścina (albo sierpem, albo mieczem)’. W różnych dialektach polskich i językach słowiańskich zachowało się słowo CHWAT w wielu pokrewnych znaczeniach: ‘ktoś energiczny, zaradny, śmiały’, ‘przegub dłoni’, ‘chwytak’, ‘ostrze’, ‘zdolność chwytania’, ‘pośpiech’, ‘siła, moc, zręczność’ (np. mieć chwat w rękach, dłoniach ‘być silnym i zręcznym’).