DOSTAĆ FIGĄ z MAKĄ...

to powiedzenie używane jeszcze w XIX w., które oznaczało ‘nic nie dostać’ – tak samo jak współczesna wersja DOSTAĆ FIGĘ (z MAKIEM). FIGI PODAWAĆ znaczyło natomiast ‘szydzić z kogoś, pokazując mu figę’, czyli wykonując gest zwany FIGĄ (trzymając zaciśniętą pięść, wysuwać koniec kciuka spomiędzy palca wskazującego i serdecznego). Ten nieparlamentarny gest nie jest z pochodzenia ani polski, ani słowiański. Zapożyczyliśmy go – być może za pośrednictwem niemieckim – z dawnego włoskiego, w którym zwrot far la fica oznaczał właśnie „pokazywać figę”, czyli ‘wyśmiewać gestem urągającym’. Sam gest był nieprzyzwoity, a nawet wulgarny: miał nasuwać skojarzenia z żeńskimi genitaliami, zresztą w języku włoskim do dziś utrzymało się słowo fica / figa w znaczeniu ‘wulgarne określenie żeńskich narządów płciowych’. Stąd też obecne w wielu językach – w tym w polskim – znaczenie FIGA ‘nic’ (podobne znaczenie w polszczyźnie mają wulgaryzmy zaczynające się na d- i g-).
Źródło: [SEJP Bor, 149; SJP PWN; USJP; SWP; lessicografia.it]