Forma CZECHY to dawna liczba mnoga rzeczownika CZECH (jak Niemcy od Niemiec czy Lachy od Lach). Najpierw zatem była nazwa CZECH, później nazwa grupy ludzi (plemienia, a w końcu – narodu) CZECHY (dzisiaj mówimy: Czesi) i dopiero na samym końcu – nazwa kraju, który był zamieszkany przez CZECHÓW, czyli CZECHY (kraj, państwo). Jakie jest jednak pochodzenie samej nazwy CZECH? Różne są hipotezy i różne możliwości tłumaczenia genezy nazwy. Być może rzeczywiście pochodzi od męskiego imienia Czech, które z kolei jest skróceniem i zarazem zgrubieniem dłuższego imienia: Czestmir, Czesław lub jeszcze innego (jak Stach od Stanisław czy Krzych od Krzysztof). Formę liczby mnogiej – CZECHY – tłumaczy się wtedy jako określenie drużynników owego Czecha (trochę tak jak piłsudczycy od Piłsudski). Możliwe także, że nazwa CZECHY nie pochodzi wcale od nazwy osobowej, lecz jest przekształceniem jakiegoś dawnego określenia drużyny (niegdyś istniało bowiem słowo CZETA o znaczeniu ‘drużyna’). Tak czy inaczej żadnej z tych hipotez nie da się ani potwierdzić, ani całkowicie wykluczyć...
Źródło: [SEJP Br, 74; SJP PWN]