1.       Piotr Forecki Od Shoah do Strachu. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych. Wydawnictwo Poznańskie, 2010

Analiza sporów o polsko-żydowską przeszłość w debatach publicznych w latach 1985-2008, dotyczących m.in. filmu „Shoah” Claude’a Lanzmanna i książek Jana Tomasza Grossa. „Przedmiotem polskiego zapominania po II wojnie stali się tylko pozornie polscy Żydzi. Tym, co rzeczywiście mu podlegało, była ta część polskiej tożsamości zbiorowej, która odpowiada za zdolność do prawdziwego życia: odpowiedzialnego, dojrzałego, mogącego odróżnić dobro i zło, winę i zasługę, taniochę i autentyk. Stawką w sporach o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych jest więc wybudzenie z tej śpiączki, co jakiś czas urozmaicanej przymusem powtarzania. Piotr Forecki wykonał olbrzymią pracę dokumentacyjną i interpretacyjną. Wraz z tą książką kończy się okres heroiczny w refleksji o polskiej pamięci powojennej. A zaczyna się okres naukowy” - napisała Joanna Tokarska-Bakir.

2.       Andrzej Friszke Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi Znak, Kraków 2010

Książka o Jacku Kuroniu, Karolu Modzelewski i skupionemu wokół nich pokoleniu komandosów, czyli młodych opozycjonistów, którzy doprowadzili do protestów przeciw władzy w Marcu ’68. Próba opowiedzenia na nowo o opozycji w PRL-u i polskiej drodze do wolności. Przyjęta przez autora optyka „pozwala dostrzec coś, co nie mieści się w rozpowszechnionych dziś czarno-białych interpretacjach Polski po 1944 r., według których peerelowski system przez cały czas świadomie odrzucała przeważająca większość społeczeństwa. Ten schemat ma jeszcze pewien sens w odniesieniu do lat 40. i lat 80.. Epoka "małej stabilizacji" była jednak inna i książka świetnie to pokazuje. Kuroń i Modzelewski, a później nieco młodsi od nich "komandosi" byli w swym konsekwentnym sprzeciwie nieliczną grupą, która mogła liczyć na wsparcie jedynie części profesury i literatów, garstki adwokatów” - napisał o książce Paweł Machcewicz.

3.        Michał Głowiński  Kręgi obcości. Opowieść autobiograficzna Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010

Autobiografia wybitnego teoretyka literatury, badacza języka PRL-owskiej propagandy i prozaika. O książce tak napisał napisał Artur Madaliński: „»Kręgi obcości« mogłyby, sądzę, stanąć w jedynym rzędzie z pismami Primo Leviego, Imre Kertésza czy Jeana Améry’ego. Pozostawiam w tej chwili na boku porównania stricte literackie, chodzi mi o wspólny tym autorom temat najważniejszy – Zagładę i studium egzystencji ofiary. Opowieść Głowińskiego nie jest bowiem niczym innym, jak kolejnym dowodem na to, że Zagłada jest piętnem nieusuwalnym. »Codziennie rano budząc się, widzę na swoim przedramieniu oświęcimski numer; fakt ten dotyka najodleglejszych korzeni mojego istnienia, nie jestem pewien, czy nie stanowi wręcz całego mojego istnienia« – pisał Améry w »Poza winą i karą«. »Holokaust można było przeżyć, jeśli się miało dużo szczęścia, do kresu dni swych jednak wyjść z niego nie można, nie można się od niego wyzwolić, jest niezapomniany, wciąż w postaci tej lub innej traumy powraca« – powiada w »Kręgach obcości« Głowiński”.

4.        Jacek Leociak Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010

Opowieść o bohaterach, którym do tej pory nie poświęcano uwagi - nieznanych ludziach ratujących Żydów z Zagłady oraz o ratowanych. Historie jak najautentyczniejsze, bo opowiedziane przez samych bohaterów. Autor przytacza w książce liczne, dotąd niepublikowane relacje, świadectwa Polaków i Żydów, oddaje im głos. W ten sposób wiarygodnie przywołuje obraz okupacyjnej codzienności, opisuje przedsięwzięcia i zachowania towarzyszące ukrywaniu, kreśli wyraziste, pełne emocji portrety ludzi podejmujących dramatyczne i odważne decyzje w sytuacjach ciągłego balansowania pomiędzy życiem a śmiercią.

5.        Marek Radziwon Iwaszkiewicz. Pisarz po katastrofie W.A.B., Warszawa 2010

Biografia polityczna jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich XX w., oskarżanego o serwilizm wobec komunistycznej władzy. „Iwaszkiewcz odbrał dotkliwą lekcję dziejową, jeszcze za młodu, podczas wojny i rewolucji na Ukrainie. Zapamiętał ją na całe życie. Stąd głęboka nieufność, obawa wobec historii. (...) Prawdą Iwaszkiewicza jest uroda życia, jej przemijanie, stąd (...) stoicka, a często, jeśli ktoś woli, oportunistyczna zgoda na paktowanie z władzą. Bo wierzy Iwaszkiewicz w sztukę, więc uważa za swój pierwszy obowiązek zapewnić sobie dobre warunki do jej uprawiania. W zgrzebnej, półzniewolonej rzeczywistości PRL podróżuje, przyjmuje jak przed wojną, widuje wielkich tego świata, choć prywatnie nie traktuje ich zbyt poważnie. Snobizm? Sybarytyzm? Zapewne. Ale tylko do pewnego stopnia. Nie zapomina przecież o pasażerach kolejki EKD i to oni również zaludniają jego prozę i poezję - napisał o książce Tomasz Łubieński.

6.        Dariusz Stola, Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949 – 1989 Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2010

Monografia poświęcona migracji z Polski od końca lat 40. do końca istnienia PRL. Kres wielkich przesiedleń zbiegł się pod koniec lat 40. z powstaniem PZPR i przyspieszeniem sowietyzacji Polski , w tym - z zaostrzeniem polityki paszportowej. A koniec PRL - z usunięciem ograniczeń w wyjazdach. Książka prezentuje skalę migracji, ich kierunki, główne cechy, czynniki i uwarunkowania, a także najważniejsze cechy populacji migrantów. Po Październiku izolacja Polski osłabła, Polacy zaczęli wyjeżdżać coraz częściej. Za rządów Gierka podróże zagraniczne, najpierw w granicach bloku radzieckiego, a potem też na Zachód, stały się zjawiskiem masowym. W sumie w latach 1949-1989 opuściło Polskę ponad 2 mln ludzi, a miliony innych włączyły się w legalne i nielegalne migracje czasowe, pracując lub handlując.

7.        Hanna Świda - Ziemba Hanna, Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010

Pokolenia, których portrety tworzy autorka, są to grupy ludzi połączone podobnymi przeżyciami i doświadczeniami. Stalinizm, „odwilż”, czasy Gomułki i Gierka odciskały swój ślad w indywidualnych losach, tworząc ramy wspólnego światopoglądu. Świda-Ziemba sięga do opowieści o ludzkich sprawach życia codziennego, porównuje obyczaje, zachowania, zastanawia się nad dokonywanymi wyborami, cytuje indywidualne wypowiedzi, przytacza historie życia, przypominając o najważniejszych wydarzeniach z historii tamtych lat. „Jest to lektura obowiązkowa dla pokolenia dzisiejszej młodzieży. Ale też książka o młodzieży skierowana nie tylko do młodzieży. Czytając, uporządkowałem sobie i zrozumiałem lepiej własne losy. Polecam nie tylko tym, którzy urodzili się już w nowych czasach” - napisał o książce prof. Piotr Sztompka.