Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu działa na wielu polach aktywności kulturowo-artystycznej na Dolnym Śląsku. Ze względu na czterdziestoletnie doświadczenie OKiS cechuje się profesjonalizmem, kompetentnością i wszechstronnością. Przez te wszystkie lata pracownicy OKiS-u dogłębnie eksplorowali świat kultury i poznawali jego ludzi.

Wieloletnie działania ośrodka zaowocowały powołaniem do życia znakomitych wydarzeń artystycznych, istniejących do dziś, m.in. Wratislavia Cantans czy Festiwal Piosenki Aktorskiej.  W obszarze edukacji kulturowej zaś, do znaczących działań pod względem skali (liczby odbiorców i zakresu projektu) oraz zastosowanych narzędzi partycypacyjnych prowadzonych przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, należały: 1) „Akademia Liderów Kultury”, objęty patronatem NCK, realizowany w 2011 r., projekt Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu, skierowany do przyszłych kadr kultury tj. osób w wieku studenckim i młodych naukowców zainteresowanych sferą kultury. Partnerami projektu były: Zakład Dydaktyki Historii i WOS Uniwersytetu Wrocławskiego oraz stowarzyszenie CANDEO, 2) „Dolnośląska Liga Talentów” to, organizowany w latach 2012 2014 r., przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, pod patronatem Urzędu Marszałkowskiego, przegląd młodych talentów artystycznych z całego Dolnego Śląska. Chociaż formuła przeglądu miała charakter konkursowy, to spotkania wykonawców z profesjonalnym jury podczas eliminacji i preeliminacji przekształcały przegląd wykonawców, w warsztaty prowadzone przez uznanych w swoich dziedzinach sztuki profesjonalistów. W ciągu trzech lat realizacji projektu bezpośrednio uczestniczyło w nim ok. 1600 wykonawców (w tym dzieci, młodzież), 3) „Lekcje Kultury” to program służący socjalizacji i zwiększeniu uczestnictwa w kulturze osób niepełnosprawnych. Liczna grupa uczestników i charakterystyka projektu czyni go szczególnym na mapie bezpłatnych programów edukacyjnych kierowanych do grup i środowisk wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Program obejmuje organizację i finansowanie przejazdów i pobytu w ośrodkach miejskich posiadających instytucje repertuarowe (opera, filharmonie, muzea) blisko 1300 osób z 23 różnych placówek społecznych z terenu województwa, 4) „Fifty-Fifty dla Artysty” to konkursowy projekt samorządu województwa dolnośląskiego z grudnia 2014 r., realizowany przez OKiS we Wrocławiu, adresowany do samorządowych instytucji kultury. Celem promocyjnym i kulturalnym projektu była prezentacja dolnośląskich artystów z małych ośrodków mieszkańcom Dolnego Śląska. W ramach programu testowano możliwości finansowania tego rodzaju przedsięwzięć przez samorząd województwa i  samorządy gminne na zasadach jednakowej partycypacji w kosztach, także wkładem rzeczowym. 

Cenna dla Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu i projektu BMK jest szeroka kooperacja ze wszystkimi wrocławskimi uczelniami artystycznymi, sformalizowana w oparciu o podpisane porozumienia o współpracy. Znaczna część działań wykracza poza promocje wydarzeń artystycznych czy konferencji naukowych i służy tworzeniu sieci współpracy między OKiS a studenckimi stowarzyszeniami i fundacjami. 

W Ośrodku Kultury i Sztuki we Wrocławiu jeszcze przed rozpoczęciem realizacji programu BMK testowane i wdrażane do realizacji były koncepcje wykorzystania potencjału różnych środowisk twórczych wykraczających poza schemat instytucjonalnej organizacji życia kulturalnego. W realizowanych projektach przyjęte zostały dwa rozwiązania umożliwiające określenie obszaru badawczego i zakresu jakościowego zjawisk: 1) diagnoza oparta o analizę dostępnych danych źródłowych, wywiad środowiskowy i ankiety, której efektem były m.in.: opracowanie pt. "Amatorski ruch artystyczny na Dolnym Śląsku 2011-2012 oraz opracowanie pt. "Aktywna szkoła" (2012-2014), 2) wdrożenie w listopadzie 2013 r. przez OKiS, sieciującego instytucje kultury z terenu całego województwa, projektu informatycznego pod nazwą "System zarządzania informacją o kulturze na Dolnym Śląsku – DOKiS.pl”. 

Specyfika pracy lokalnego operatora programu BMK polega m.in. na fakcie, że prowadzi rozbudowany portal gromadzący dane o kulturze w regionie. Wykorzystuje do tego multimedia oraz od 5 lat pracuje z wykorzystaniem metod dziennikarskich (relacje tekstowe, wideo-reportaż,  zapowiedzi, filmy reklamowe). W ramach działań w projekcie wszystkie wydarzenia były filmowane i po zmontowaniu publikowane w Internecie (archiwum wideo liczy kilkadziesiąt godzin surowych nagrań i tysiące zdjęć). Przeprowadzono i zarejestrowano wywiady ze wszystkimi uczestnikami warsztatów (ok. 40 osób), w tym wywiady wyłącznie dla celów diagnozy (wyłączone z upublicznienia). Materiał ten został poddany analizie. Ten materiał ma charakter zarówno diagnostyczny jak i  ewaluacyjny.

W ramach dolnośląskiej edycji programu Bardzo Młoda Kultura zespół tworzący DOKIS.pl stał się bazą do realizacji programu w regionie. System zapewnił techniczne, organizacyjne i merytoryczne wsparcie dla wszystkich procesów w ramach BMK na Dolnym Śląsku, szczególnie potrzebne w działaniach informacyjnych i promocyjnych (bazy danych, bazy adresowe, narzędzia promocyjne – reportaże, wideoklipy, treści tekstowe, banery). Efektem realizacji projektu BMK przez dwa lata jest powstanie nowych - obok DOKIS.pl – kanałów komunikacji z partnerami instytucjonalnymi i animatorami kultury (strona www.bardzomłodakultura.pl; fanpage BMK na DŚ), które będą integrowane w ramach DOKIS, jako miejsce wymiany informacji i idei dla osób zajmujących się edukacją kulturową.

Bliska współpraca operatora z partnerami projektu, tj. z Dolnośląskim Kuratorium Oświaty, Stowarzyszeniem Samorządowych Dyrektorów Instytucji Kultury, Dolnośląskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli, Towarzystwem Edukacji Otwartej oraz Dolnośląską Biblioteką Publiczną usytuowała Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, w punkcie styku sfery kultury i edukacji. 

Pośród wymienionych najcenniejszym partnerem zapewniającym skuteczność wszelkich inicjatyw o charakterze systemowym w sektorze edukacji jest kuratorium, co potwierdziły m. in. efekty działań ankietowych w ramach diagnozy edukacji kulturowej w środowisku oświaty w 2016 r. i efektywny udział pracowników oświaty w zespołach projektowych BMK w roku 2016 i 2017. Obecna formalna struktura sieci współpracy na Dolnym Śląsku w dalszym ciągu wyróżnia głównie obszary ustrukturyzowane przez oświatę (kuratorium), kulturę (DOKIS.pl i sieci miejskie np. we Wrocławiu), biblioteki (Dolnośląska Biblioteka Publiczna) oraz NGO.  

Istotne dla operatora było silne osadzenie działań informacyjnych i realizacyjnych w ramach społeczności lokalnych, co w efekcie podnosiło prestiż zespołów, ich rozpoznawalność i sprzyjało zainteresowaniu realizowanymi projektami szerszego grona bezpośrednich uczestników działań. 

We wszystkich realizowanych miejscowościach udało się nawiązać dobre lub bardzo dobre relacje z władzami samorządowymi. Przedstawiciele samorządów uczestniczyli w spotkaniach informacyjnych i pokazach finałowych projektów. Regionalne portale informacyjne i portale miejskie były wykorzystywane w procesie informowania i promowania (wizytówki projektów, zrealizowane produkcje filmowe, plakaty, ogłoszenia, galerie fotografii, artykuły opisujące projekt i jego uczestników), na wszystkich etapach realizacji projektów. Posłużyły także do publikacji wyników badań diagnostycznych w 2016 r. i prowadzenia kampanii informacyjnych edycji tegorocznej BMK.

Podstawowym, najbardziej widocznym efektem działań w 2016 roku i kontynuowanym w 2017 roku stało się stworzenie w siedemnastu powiatach i kilkunastu powiązanych miejscowościach sieci współpracy, w ramach trzyosobowych zespołów składających się z osób reprezentujących przeważnie dom kultury i szkołę. 

W wielu przypadkach trzyosobowe zespoły zostały powiększone o innych liderów wzmacniających działania i zapewniających sprawny przebieg realizacji działań regrantingowych. Skład zespołów umożliwiał i ułatwił bezpośrednie dotarcie do różnych środowisk, w tym edukacyjnych oraz kulturowych, które od t ej pory zaczęły wspólnie działać. Kolejnym ważnym elementem stało się zintegrowanie zespołów i przekazanie ich członkom dodatkowych kompetencji podczas dwudniowych warsztatów. Kontakt z opiekunami zespołów, osobami prowadzącymi warsztaty, wspólne dyskusje i ciągłe śledzenie opinii uczestników pozwoliło na wzmocnienie relacji zespoły-operator, pozwalało także na skorygowanie planów działań operatora, a przede wszystkim wzbogacenie planów zadań regrantingowych o elementy, które przez samych pomysłodawców nie były dostrzegane. Każdy warsztat, każde spotkanie informacyjne było okazją do prowadzenia diagnozy środowiska osób i instytucji zajmujących się edukacją kulturową. Skonfrontowane opinie środowisk oświaty i kultury o sobie pozwoliły operatorowi i uczestnikom dostrzec wzajemne ograniczenia i wypracować sposoby na ich ominięcie.

Działania prowadzone w ramach programu BMK utworzyły strukturę, na którą składają się: liderzy – zespoły, wspierające lokalne instytucje kultury i edukacji, operator programu, partnerzy programu, podmioty z regionu zsieciowane przez większe struktury organizacyjne. Dla uzyskania trwałości efektów sieciujących, działania o charakterze systemowym powinny być kontynuowane w przyszłości. 

Efekty diagnozy prowadzone w środowisku oświaty wskazują na potrzebę poszerzonych działań, aby móc przełamać, znanymi metodami, istniejące bariery pomiędzy edukacją a kulturą. Metody testowane w ramach projektu Bardzo Młoda Kultura na Dolnym Śląsku w 2016 okazały się bardzo skuteczne i mogą stanowić punkt wyjścia do dalszych działań w przyszłości.

Kontakt:

DOKIS Wrocław,
Rynek-Ratusz 24
50-101 Wrocław
tel. 607 608 510

Zespół BMK na DŚ:

Arkadiusz Sikora – koordynator projektu z ramienia operatora
Maciej Borowski
Klaudia Kłodnicka
Paweł Kamiński
Małgorzata Gaduła-Zawratyńska (ewaluacja)
dr Tomasz Kasprzak (diagnoza)
Rafał Wysocki (materiały audio-wideo)