Projekty - sesja plenarna
Instytucja: Fundacja ICAD
Miejscowość: Katowice
Celem naszego projektu było stworzenie zaangażowanej grupy młodzieży, która będzie posiadała wiedzę i narzędzia do podejmowania lokalnie aktywnych, dostarczenie uczestnikom wiedzy i narzędzi do podejmowania aktywnych i świadomych działań na rzecz przyrody i lokalnej wspólnoty oraz współtworzenie z uczestnikami projektu lokalnych przestrzeni przyjaznych ludziom i światu przyrody. Inspiracją do realizacji projektu była budząca się społecznie świadomość pozytywnych skutków oddolnych działań w połączeniu z możliwościami, jakie ma młodzież w realnym oddziaływaniu na przestrzeń publiczną w kwestiach ochrony środowiska. Uczestnikami projektu byli uczniowie klas VI i VII z Publicznej Szkoły Podstawowej w Wieniawie, z którymi stworzyliśmy nowe, przyjazne mieszkańcom i środowisku miejsca – hotel dla owadów, miododajną łąkę czy eko-mural. Część zajęć odbywała się formie online (również warsztaty plastyczne z instruktorem), a po złagodzeniu obostrzeń udało nam się zrealizować szereg zajęć i warsztatów w terenie. Projekt "Dobre sąsiedztwo" zdecydowanie wzmacniania poczucie współodpowiedzialności i świadomości młodzieży dotyczących złożonych relacji człowieka z przyrodą, wzajemnego oddziaływania i niemożliwości oderwania nas samych od otaczającego środowiska. Fundacja ICAD planuje kontynuować projekt poprzez przyjęcie roli Patrona Młodzieżowej Rady Gminy Wieniawa, utworzonej z uczestników "Dobrego sąsiedztwa".
Instytucja: Fundacja Inicjatyw Krajobrazowych Wybudowania
Miejscowość: Kurzętnik
Zainicjowany w 2012 roku cykl festiwali sztuki i krajobrazu wynikał z obserwowanej degradacji krajobrazu i życia kulturalnego rodzinnego regionu. Pytanie, jakie przyświecało nad konstrukcją kuratorską obu edycji projektu to pytanie o nieznane i potencjalnie czekające na odkrycie i zastosowanie formuły kształtowania przestrzeni, których celem jest ułatwienie, a czasem nadanie sensu życia w Polsce. Zadaniami priorytetowymi było: kreowanie i podtrzymanie ciągłości festiwalu sztuki łączącego praktykę artystyczną, etnograficzną i krajoznawczą w małym ośrodku miejskim i na terenie wiejskim, zaangażowanie mieszkańców regionu w powstawanie prac artystycznych i budowanie narracji o zmieniającej się ziemi lubawskiej, wzmocnienie rozpoznawalności regionu oraz jego cech charakterystycznych: krajobrazu rolniczego, odrębnej historii i języka. Uczestnikami projektu byli mieszkańcy poszczególnych lokalizacji regionu, którzy podczas objazdu badawczego nawiązali relację z zaproszonymi artystami i postanowili zaangażować się w pracę nad pracami artystycznymi. Podstawową metodą pracy był wstępny objazd z zaproszonymi artystami w celu poznania regionu i spotkań z umówionymi przez organizatorów mieszkańcami. Następnie z naszą pomocą twórcy nawiązywali relację z wybranymi osobami lub wybierały ścieżkę samodzielnych wypraw i spotkań. Całość działań Fundacji Wybudowania jest realizowanych na polu badań i ochrony krajobrazu. Festiwal Nowe Ciepło, a zwłaszcza opisane edycje wprost odnosiły się do mieszkańców wsi - kluczowych powierników krajobrazu - różnorodności i przemian ich sposobów życia, zarobkowania i gospodarowania ziemią oraz architekturą. Festiwal Nowe Ciepło jest projektem wieloletnim.
Instytucja: Fundacja LIS; Laboratorium Inicjatyw Społecznych
Miejscowość: Kraków
Aleja Kluczwody, czyli rzeczywista i sentymentalna przestrzeń przy strumyku Kluczwody powstała wraz z mieszkańcami Brzezia, przy ogromnym zaangażowaniu seniorów, sołtysa i przedstawicieli okolicznych instytucji. Była wizja, wiara w zmianę i wielka potrzeba współpracy. Jako Fundacja od lat realizujemy oddolne projekty z lokalną społecznością, gł. mieszkańcami terenów wiejskich. W oparciu o potencjał lokalnej społeczności i instytucji tworzymy wspólnie z mieszkańcami projekty „szyte na miarę” ich rzeczywistych potrzeb i wspólnie je realizując wpływamy na otoczenie. Celem projektu była: aktywizowanie społeczne seniorów - mieszkańców terenów wiejskich, wzmocnienie poczucia współodpowiedzialności, sprawczości, pobudzanie świadomości w lokalnych społecznościach poprzez wspólną aktywność w krajobrazie, zachowanie historii wsi i budowanie poczucia dumy z miejsca zamieszkania. Dokonaliśmy ewaluacji całego projektu Dobro powraca, w ramach którego powstało aż 5 akcji społecznych z seniorami z okolicznych wsi. Nauka poprzez doświadczenie, wspólne działanie, realizacja wspólnego projektu absolutnie wzmacnia indywidualnie ale i całą grupę seniorów. Dziś Aleja jest wizytówką Brzezia. Okoliczne wsie mają słynne Dolinki Krakowskie, miejsca od lat znane turystom. Brzezie ma swoją Aleję! Coraz częściej odwiedzaną przez osoby z zewnątrz i cały czas użytkowaną przez mieszkańców.
Instytucja: Fundacja Nasze Podwórko
Miejscowość: Gościejewo
Realizacji naszego projektu "Czerwone szkoły. Przywracamy pamięć przyświecała potrzeba przywrócenia i upowszechnienia pamięci o charakterystycznych dla Wielkopolski, a postawionych na przełomie XIX i XX wieku budynkach szkolnych z czerwonej klinkierowej cegły, które przez dziesiątki lat pełniły (a czasami nadal pełnią) funkcję edukacyjną - miejsc niezwykle istotnych dla społeczności lokalnych, gdzie wiele pokoleń Wielkopolan odebrało wykształcenie, a uczący w nich nauczycie byli animatorami życia społecznego i kulturalnego. Do realizacji projektu zainspirowało nas to, że pochodząc z rodzin nauczycielskich, oboje wychowaliśmy się w starych szkołach z czerwonej, klinkierowej cegły, które postawiono na przełomie XIX i XX wieku. Celem projektu, który rozpoczęliśmy w 2018 roku było: przywrócenie i upowszechnienie pamięci o charakterystycznych dla naszego regionu, zaangażowanie jak największej liczby osób i instytucji do akcji przywracania pamięci o "czerwonych szkołach" z własnej okolicy oraz zapoczątkowanie, przewidzianej na kilka następnych lat, akcji dokumentowania budynków szkolnych i ich historii. W trakcie realizacji projektu odbyliśmy 15 spotkań z mieszkańcami wielkopolskich wsi, miast i miasteczek. Każde spotkanie składało się z przeprowadzonego przez nas wykładu, w trakcie którego opowiadaliśmy o historii powstania i działania szkolnictwa publicznego od początku XIX wieku do czasów współczesnych oraz powodach i sposobach budowy szkół z czerwonej cegły. Projekt "Czerwone szkoły. Przywracamy pamięć" był kontynuowany w 2019 roku pod nazwą "Czerwone szkoły. Niezakończona historia". W trakcie jego realizacji odbyliśmy spotkania z Wielkopolanami (10 spotkań), w których wzięło udział ponad 450 uczestników.
Instytucja: Gminna Biblioteka Publiczna w Miedzichowie
Miejscowość: Miedzichowo
Zazwyczaj mówi się w superlatywach o wielkich projektach i ogromnych zmianach wizualnych w przestrzeni. Nasz projekt pokazuje ile można zdziałać, zmieniając w małej miejscowości, krótko koszony trawnik, w zieloną przestrzeń spotkań, edukacji i wspólnej troski. Mimo, że projekt jest wielowątkowy (poprzez dobór różnorodnych metod edukacji ekologicznej), jego najmocniejszym elementem było stworzenie Zielonej Czytelni, funkcjonującej również jak ogród społeczny. Inspiracją była chęć łączenia ludzi i stworzenia edukacyjnego projektu międzypokoleniowego w atrakcyjnej formie , która pomoże budować więzi, długotrwale edukować elementami przestrzeni w zakresie ekologii i spajać ludzi, gromadząc ich nie tylko wokół wspólnej idei. Projekt zakładał szereg wydarzeń i warsztatów, jednak pandemia pokrzyżowała nasze plany i jednocześnie stała się inspiracją do modyfikacji. Celem projektu było: stworzenie przestrzeni wspólnej - ZIELONEJ CZYTELNI, która będzie służyć mieszkańcom umożliwiając im czytanie i odpoczynek, w czasie, gdy biblioteka jest zamknięta lub niedostępna (pandemia). Jednocześnie zależało nam na zwróceniu uwagi czytelników na edukację ekologiczną, dlatego do współpracy zaprosiliśmy specjalistę od permakultury i dietetyki. Główne formy naszych działań to wykłady, warsztaty, filmy instruktażowe online. Stworzyliśmy także kącik gier planszowych- przestrzeń spotkań dla młodzieży i dorosłych, a także miejsce promocji czytelnictwa. Projekt skierowany był przede wszystkim do mieszkańców wsi Bolewice i Miedzichowo. Wszystko zrobione tak, by w czasach pandemii móc korzystać z oferty biblioteki,budować relacje i inspirować ekologiczne zmiany. W samej czytelni już zorganizowaliśmy 2 wystawy prac dzieci, prowadzimy zajęcia dla dzieci, uczymy odpowiedzialności za dobro wspólne (rośliny, podlewanie, sadzenie itp.), spotykamy się na trawce przy kawce by rozwijać nasz ogród, mamy budki dla owadów i motyli, tłumaczymy dzieciom do czego służą. Upiększyliśmy przestrzeń, by dać ludziom wytchnienie w pandemii i miejsce ucieczki od domowych trosk, a także dać możliwość korzystania z literatury o dowolnej porze, także gdy jesteśmy zamknięci/niedostępni.
Instytucja: Gminny Ośrodek Kultury w Górznie
Miejscowość: Górzno
Drzewo ma wiele znaczeń. Jest drzewo życia, drzewo poznania dobra i zła. Nas inspiruje historia, która zrodziła się na naszych oczach. Historia drzewa, które zawsze tu było, bo opowiadał o nim pradziadek, babcia, tata i starsza siostra, drzewa, które oznaczało stałość i wieczność. A teraz go nie ma i właśnie teraz odczuwamy pustkę i żal... Projekt jest próbą odpowiedzi na pytanie, czym jest dla nas otaczający świat, ten w skali mikro? Czym jest utrata jakiegoś elementu z krajobrazu? Czy można odczuwać więź z drzewem, kamieniem, jeziorem i chronić ich przed ingerencją człowieka? Czy to są romantyczne mrzonki? Czy to ma sens? Językiem naszej opowieści jest język teatru. Projekt miał formułę kolonii i odbywał się w ramach konkursu Lata w teatrze Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego. Celem projektu było wspólne odkrywanie lasu, przyrody ożywionej i nieożywionej wokół nas i przekładanie tego na język wrażeń, refleksja nad działalnością człowieka w przyrodzie i emocjami, które temu towarzyszą oraz szukanie sposobów na opowiadanie rzeczy ważnych publicznie. Uczestnikami projektu były dzieci i młodzież w wieku 10-17 lat z gmin Górzno i Zbiczno. Metody pracy oraz narzędziami była: praca w grupie, obserwacja, odczuwanie i przekształcanie odczuć na język teatru, plastyki, muzyki i fotografii, dyskusja, gry terenowe, drama, improwizacje. Ten projekt był animacją w krajobrazie (las), o krajobrazie (DRZEWO) i opowieścią o człowieku poprzez krajobraz.
Instytucja: Gminny Ośrodek Kultury w Kolnie
Miejscowość: Kolno
"Na szczęście" to działanie, które miało na celu pokazanie, jak wyjątkowym miejscem jest gmina Kolno. Że istnieje coś pięknego, co ją definiuje, co określa jej kształt. Że to miejsce ma potencjał - uśpiony lub niezauważony. Projekt składał się z dwóch etapów, realizowanych równolegle: tworzenie w przestrzeniach Gminnego Ośrodka Kultury w Kolnie bocianiego gniazda w skali 1:1 dla wszystkich Mieszkańców gminy i turystów oraz filmowanie bocianów - powstał film dokumentujący i promujący projekt. Projekt odpowiedział na potrzebę wzmocnienia tożsamości z miejscem, w którym się żyje. Mieszkańcy gminy Kolno żyją z bocianami na co dzień, harmonijnie koegzystują, jest to proza tego miejsca, jak uznałam - nieuwypuklona, niedostrzeżona i nieopisana. Celem projektu było: wzmocnienie tożsamości z miejscem, w którym żyjemy, pochylenie się nad znaczeniem relacji człowiek – przestrzeń oraz budowanie dyskusji wokół znaczenia przestrzeni. Uczestnikami byli wszyscy mieszkańcy gminy Kolno, bez względu na zamieszkiwaną wieś, wiek, płeć czy status. Na każdym etapie aktywnie uczestniczyli w realizacji i współtworzyli projekt. Projekt "Na szczęście" miał charakter akcyjny, choć jego efekty są długofalowe i trwałe. Dodatkowo zaprojektowaliśmy mini-gniazdka bocianie, którymi pragniemy obdarowywać artystów i osoby odwiedzające i prezentujące swoją sztukę w Gminnym Ośrodku Kultury w Kolnie. Chcielibyśmy opatentować tę pamiątkę z Kolna.
Instytucja: Koło Gospodyń Wiejskich Sołectwa Bondary
Miejscowość: Michałowo
W roku 2019 przeprowadziliśmy diagnozę potrzeb i nastrojów społecznych w sołectwie, w zakresie tych spraw, którymi nowopowstałe Koło Gospodyń mogłoby zająć się w ramach swojej działalności statutowej. Na podstawie wywiadów z mieszkańcami wyodrębniliśmy obszary, które uznaliśmy za priorytetowe dla zachowania pamięci, dziedzictwa i tożsamości naszego miejsca. Jednym z nich okazała się bolesna historia wysiedlenia ludzi z ich rodzinnych domostw, zagród i pól. Jezioro, które powstało na naszym terenie, dla jednych jest dziś urokliwym przyrodniczo zakątkiem a dla innych wspomnieniem traumy przesiedlenia. Mijający czas zmienił całkowicie krajobraz i przestrzeń, potrzeba zdefiniowania na nowo relacji człowieka z naturą stała się pilna tym bardziej, że świadków historii żyje już coraz mniej. Przywracanie znaczeń i wartości krajobrazu, upowszechnienie wiedzy o znaczeniu przyrody w życiu człowieka i wpływu człowieka na przyrodę, przeplatanie się śladów kultury i natury w wielobarwnym środowisku pogranicza stało się celem programowym nowego projektu. Zaangażowanie lokalnych władz oraz podmiotów odpowiedzialnych za środowisko naturalne takich jak Lasy Państwowe i Wody Polskie dawało gwarancję wsparcia instytucjonalnego oraz poszerzenia kontekstu znaczeniowego również w globalnym odniesieniu zmieniającego się klimatu. Cały projekt, od pomysłów aktywności poprzez ich realizację krok po kroku powstawał przy aktywnym udziale jego uczestników. Byli nimi dzieci, młodzież i dorośli zamieszkujący sołectwo Bondary i okoliczne wsie, członkowie Koła Gospodyń oraz OSP, niepełnosprawni i zagrożeni wykluczeniem pensjonariusze DPS, rozproszeni potomkowie dawnych mieszkańców, turyści plaży Rudnia i Stary Dwór. Rozpoczęto zbieranie materiałów do prac nad mapami zatopionych wsi. Odzew społeczny był bardzo duży, a ostateczny kształt piktogramowych map rodził się w wyniku dyskusji i konsultacji. Część II, warsztatowa projektu, zakładała twórczą aktywność uczestników. Animatorzy proponowali uwarunkowane historycznie ramy działań oraz narzędzia - uczestnicy decydowali o wypełnieniu czasu treścią adekwatną do wyrazu artystycznego bądź szukali rozwiązań postawionych problemów w sposób im bliski i dla nich właściwy. Młodzi i starsi w zależności od preferencji odnajdowali własne źródła satysfakcjonującej kreacji. Projekt jest cały czas aktywny, nasza wystawa od jesieni 2020 podróżuje do różnych miejscowości w regionie.
Instytucja: Miejski Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Chełmku
Miejscowość: Chełmek
„Kołtunowa Woda – śladem wierzeń, mitów i podań”, to projekt Miejskiego Ośrodka Kultury Sportu i Rekreacji w Chełmku zrealizowany 24 maja 2021 roku. Jego kanwą oraz inspiracją była powoli odchodząca zbiorowa pamięć o leśnym uroczysku i krasowym źródle o cudownej wodzie. Rozległy kompleks lasów zachowanych między miejscowościami Chełmek, Chrzanów, Jaworzno, od wieków był szczególnym miejscem. Dawał pracę, żywił, chronił, a przede wszystkim podsycał wyobraźnię i budował liczne mity i wierzenia. Nasz pomysł był bardzo prosty. By poznać relację starszych mieszkańców o tym miejscu i jego fenomenie, a wpierw stworzyć sytuację i klimat do zwierzeń i opowieści, należy zaprosić ich do wspólnej wędrówki do źródeł. W naszym przekonaniu projekt odnosił się do różnych przestrzeni i znaczeń krajobrazu i jego korelacji z animacją. Dotykał zagadnień związanych z przekształcaniem krajobrazu i odczuwania mijającego czasu, poszukiwał inspiracji w przeszłości, dla przyszłości, odkrywał siłę symboliki, znaczeń i wierzeń. Pozwalał uczestnikom refleksyjnie postrzegać i analizować realny krajobraz, odnosząc go do oficjalnej polityki gospodarki leśnej. Projekt realizowany był z zastosowaniem metody animacji kulturalno-społecznej, ze szczególnym znaczeniem wykorzystania opowieści. To pozwoliło nam uzyskać efekt zaangażowania mieszkańców i wytworzenia klimatu wspólnego zaufania. Pozwoliło również dotrzeć do osób na co dzień nie uczestniczącym w życiu kulturalnym gminy i ośrodka. Niezbędne narzędzia zostały użyte w sposób "niewidzialny". Do udziału w terenowym spotkaniu, mikrowyprawie do uroczyska Kołtunowa Woda zaproszeni byli wszyscy zainteresowani. Szczególną część grupy stanowiły osoby starsze, pamiętające kult uroczyska. Drugą szczególną grupę stanowili dziennikarze i dokumentaliści, rejestrujący na gorąco wspomnienia, opowieści, relacje i odczucia uczestników dawnych pielgrzymek po cudowną wodę. Projekt był rodzajem performance, którego przebieg i efekt kreowali biorący w nim udział. Sami ustalali przebieg trasy, a rodzące się wspomnienia i stymulujące dyskusję, wyzwalały spontaniczne reakcję, np. wspólne śpiewanie zapomnianych pieśni, przytaczanie nazwisk cudownie uzdrowionych. Z powstałych materiałów planujemy premierę filmu „Kołtunowa Woda – śladem wierzeń, mitów i podań” , która będzie naturalną kontynuacją projektu.
Instytucja: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Koprzywnicy
Miejscowość: Koprzywnica
Projekt służył odkrywaniu historii Gnieszowic - szukając wąwozów z historią w tle, Szwedzkiej Góry, która przestała istnieć, i pośredniego związku, jaki miało to z otwarciem w okolicy kopalni siarki czy w roli źródeł bijących z ziemi gnieszowickiej. Inspiracją do realizacji projektu w tej wsi była opowieść jednej z mieszkanek Koprzywnicy o tym, jak w czasie wojny ukrywała się z rodziną w jamach wykopanych w ścianach wąwozu we wsi Gnieszowice. Zaczęliśmy szukać odpowiedzi na pytanie: czy te jamy do dziś istnieją? Który to był wąwóz? Czy ktoś się tam jeszcze ukrywał? Celem projektu było upowszechnienie, popularyzacja i odkrywanie lokalnej historii poprzez zebranie opowieści od mieszkańców oraz wspólny z mieszkańcami namysł i refleksja nad lokalną historią. Budowanie lokalnej tożsamości i poczucia więzi wśród mieszkańców poprzez wspólne spotkania uczniów, dorosłych i seniorów, poznawanie lokalnego dziedzictwa poprzez wysłuchiwanie opowieści i wspomnień seniorów oraz wykorzystywanie historii lokalnych jako podstawy dla młodzieży i mieszkańców do różnych działań twórczych warsztatowych. Uczestnikami projektu byli: mieszkańcy wsi, głównie seniorzy - jako nasi eksperci od lokalnej historii- z którymi przeprowadzaliśmy wywiady etnograficzne, lokalni liderzy - jako nasi odźwierni, wskazujący różne ważne wątki, uczniowie lokalnej szkoły - którzy wzięli udział w warsztatach wokół lokalnej historii oraz w spacerach historyczno-przyrodniczych (do wąwozu i w poszukiwaniu Szwedzkiej Góry) oraz społeczność lokalna, która była odbiorcą spaceru oraz finałowego spotkania-podsumowania dla mieszkańców. Naszymi narzędziami były przede wszystkim wywiady etnograficzne wspierane uważnym przyglądaniem się i wyszukiwaniem u mieszkańców archiwalnych fotografii oraz analiza wszelkich dostępnych archiwaliów i dokumentów. W tym roku będziemy kontynuować cykl "Koprzywnica Patrzy/My" odkrywając społeczną historię rzeki Koprzywianki, która przepływa przez teren gminy Koprzywnica i w pamięci mieszkańców zapisała się jako zasilaczka lokalnych młynów.
Instytucja: Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
Miejscowość: Sulejówek
PoSul to cykl 7 spacerów po Sulejówku wymyślonych i zrealizowanych przez zespół wolontariuszy i wolontariuszek Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku we współpracy z Towarzystwem Krajoznawczym Krajobraz. Dzięki autorom i autorkom spacerów mamy okazję odkryć aleję zabytkowych dębów – piękny, a mało znany pomnik przyrody, poznać tajemnice zbudowanego w latach 50 Osiedla wojskowego, przyjrzeć się ogródkom kwiatowym i warzywnym tworzonym z dużym zaangażowaniem przez mieszkańców i mieszkanki miasta. Spojrzeć na miasto oczami odkrywców. Projekt został zainicjowany przez wolontariuszy Muzeum. Podczas jednego z pierwszych spotkań inicjujących wolontariat muzealny pojawił się pomysł by zaprojektować serię spacerów po Sulejówku. Za realizację projektu odpowiedzialny był międzypokoleniowy zespół (15 osób) wspierany przez pracowniczki Muzeum i Towarzystwo Krajoznawcze Krajobraz. Zespół stworzyły osoby dorosłe interesujące się historią i przyrodą Sulejówka, uczniowie lokalnych szkół, którzy szukali dla siebie ciekawej aktywności czy osoby, które po prostu chciały być częścią grupy działającej w Muzeum. Celem projektu było: uchwycenie zmian społecznych i krajobrazowych Sulejówka, zaproszenie mieszkańców i mieszkanek do współtworzenia oferty Muzeum, pokazanie i wypromowanie mało znanych, a ciekawych miejsc w Sulejówku. Projekt był działaniem partycypacyjnym. Mieszkańcy i jednocześnie wolontariusze Muzeum współdecydowali o każdym etapie realizacji działania. Pomysł na lokalne spacery w niedalekiej perspektywie znajdzie się w stałej ofercie Muzealnej. Przede wszystkim ma to być propozycja dla mieszkańców Sulejówka, miasta które od kilkudziesięciu lat dynamicznie się rozwija.
Instytucja: Muzeum Warszawy
Miejscowość: Warszawa
Istotą Spacerów warszawskich jest przygoda, odkrywanie i wędrowanie (z najbliższymi lub samotnie, do wyboru) po nieoczywistych miejscach w dużym mieście, jakim jest Warszawa. Poprzez ten format proponujemy mikrowyprawy, które umożliwiają oderwanie się od codzienności i doświadczenie czegoś nowego, ale bez potrzeby organizowania dalekich podróży. Zaprosiliśmy mieszkanki i mieszkańców Warszawy oraz nielicznych turystów do przeżycia krótkiej przyrody w wybranej dzielnicy lub dzielnicach miasta. Wyszliśmy z założenia, że proponowane przez nas dalekie wyprawy do bliskiej Warszawy mogą być tak samo emocjonujące co odległa podróż w nieznane.
Spacery warszawskie przede wszystkim odwołują się do zagadnień związanych z krajobrazem złożonym, bo wielkomiejskim i wielowątkowym zarówno w swych dziejach jak i relacji człowieka, mieszkańca miasta - przyrody, wraz z jej mieszkańcami. Zależy nam, aby poprzez ten projekt edukować o krajobrazie w krajobrazie. Zależy nam na doświadczaniu bliskości z naturą, nie tylko omawianiu koncepcji planowania terenów zielonych i urbanistyki miejskiej. Chcieliśmy aby mieszkanki i mieszkańcy miasta wyszli w teren, dotknęli, wytropili ślady zwierząt, uchwycili inną perspektywę niż wyłącznie swoją, ludzką, cywilizacyjną.
Pracowaliśmy metodą projektową: powołaliśmy zespół o różnych kompetencjach, stworzyliśmy założenia projektu i harmonogram. Największym wyzwaniem była dla nas strona programistyczna. Nie dysponowaliśmy środkami, które pozwoliłyby nam na stworzenie aplikacji do udostępniania spacerów, więc musieliśmy samodzielnie opracować narzędzie.
Planujemy przygotować spacery dla rodzin z rozbudowaną warstwą doświadczenia, eksperymentowania. Chcemy także przygotować nową, czytelną stronę do pobierania spacerów, zwiększyć ich dostępność np. poprzez przygotowanie części spacerów w języku łatwym do czytania z myślą o osobach z niepełnosprawnościami intelektualnymi. Spacery miejskie to nasz żywioł i dlatego na pierwszy ogień idą żywioły - obecnie pracujemy nad ogniem.
Instytucja: Ośrodek Kultury Kraków-Nowa Huta
Miejscowość: Kraków
Velo Huta to działanie odwołujące się zarówno do krajobrazu przyrodniczego, jak i kulturowego Nowej Huty. Ustalony szlak oraz wydana do niego mapa prowadzą uczestnika przez historię, przyrodę i architekturę Nowej Huty, pozwalając mu nie tylko na poznanie stanu obecnego, ale również w wielu miejscach na prześledzenie sukcesji tego krajobrazu i zatrzymanie się na chwilę dla lepszego zrozumienia, czym była Huta jeszcze przed jej budową, czym stała się w trakcie siedmiu dekad swojej historii oraz zastanowienie się dokąd zmierza jej rozwój. Pomysł na szlak rowerowy wyrósł z połączenia zainteresowania tematyką publikacji Nowohuckich Podróży Pana Dyni, jak również z pasji pracowników Ośrodka Kultury jaką jest kolarstwo oraz geocaching. Trasa rowerowa Velo Huta jest adresowana przede wszystkim do aktualnej grupy odbiorców oferty 13 klubów, działających w strukturze Ośrodka Kultury. Jej trzon stanowią rodziny z dziećmi oraz osoby dorosłe. Celem projektu było: stworzenie unikatowego działania w warunkach plenerowych, wypracowanie działań edukacyjnych – pozwalających poznać Nową Hutę jako miejsce niezwykle różnorodne oraz stworzenie działań aktywizujących społeczności lokalne, animacyjnych. Projekt z pewnością będzie miał swoją kontynuację, ponieważ widzimy ogromne zainteresowanie trasą - w inauguracji trasy udział wzięło ponad 400 osób, a w przeciągu tygodnia od otwarcia ze szlaku skorzystało ponad 50 osób, które nie tylko korzystały z wytyczonej trasy przejazdu, ale również otwierały skrytki geocachingowe oraz brały udział w pierwszych trzech imprezach na trasie! Wiele z nich komentuje swoje przejazdy i wrażenia dotyczące Velo Huta, daje nam rady i wskazówki, które z pewnością wpłyną na przyszły kształt trasy i funkcjonowania klubów na niej zlokalizowanych. Zaś sam szlak Velo Huta i jego dwie pętle stanowić będą długotrwałą atrakcję oraz pamiątkę 30-lecia Ośrodka, funkcjonującą w Nowej Hucie już na stałe.
Instytucja: Poznańskie Centrum Dziedzictwa
Miejscowość: Poznań
Głównym elementem projektu jest wystawa czasowa "Dźwięki wokół Cybiny". Prezentowana będzie do 31.10.2021 w Galerii Śluza. Przedstawia ona tematykę pejzażu dźwiękowego doliny Cybiny, Ostrowa Tumskiego i Środki jako komponentu dziedzictwa tego obszaru. Jej centralnym elementem jest ukazanie obecnego krajobrazu dźwiękowego w formie nagrań, zawierających charakterystyczne dla tego miejsca dźwięki. Ekspozycja porusza zagadnienia związane z ekologią dźwięku, w tym zagrożenia związanego z hałasem. Przybliża również perspektywę percepcji przestrzeni miejskiej przez osoby z niepełnosprawnością wzroku, które odbierają ją w znacznie większym stopniu poprzez wrażenia dźwiękowe. Wystawa ma charakter edukacyjny i skierowana jest głównie do rodzin z dziećmi. W ramach wystawy są dostępne stanowiska edukacyjne o charakterze interaktywnym (np. quiz, zabawy manualne, karty pracy). Inspiracją do realizacji projektu jest lokalizacja siedziby instytucji nad rzeką Cybiną. Od kilku lat przyglądamy się przyrodzie w mieście i temu, jak ją chronić. W tym roku podejmujemy temat krajobrazu dźwiękowego, jako kolejnego ważnego elementu dziedzictwa. Będzie to spojrzenie na krajobraz w wymiarze niematerialnym, gdzie przenikają się elementy naturalne i antropogeniczne. Celem projektu jest poznanie i prezentacja krajobrazu dźwiękowego doliny Cybiny oraz Ostrowa Tumskiego i Śródki jako istotnego elementu dziedzictwa tego miejsca. Kształtowanie u odbiorców postaw wrażliwości na otaczającą przestrzeń dziedzictwa i jej poszczególne elementy oraz zwrócenie uwagi na rolę dźwięku w poznawaniu otoczenia przez osoby niewidome. Projekt wpisuje się w realizowany od trzech lat cykl letnich wystaw rodzinnych, których tematyką są różne elementy dziedzictwa przyrodniczego. Planowane jest kontynuowanie cyklu w kolejnych latach i przybliżanie zwiedzającym kolejnych aspektów związanych z środowiskiem przyrodniczym.
Instytucja: SZKOŁA PODSTAWOWA NR2 W MYŚLENICACH
Miejscowość: Myślenice
Projekt doLAStamy powstał w związku ze specyfiką wchodzenia w kolejny etap edukacji i dorastania uczniów 4 klasy szkoły podstawowej. Pojawiły się napięcia, natężenia różnorodnych emocji i podniesiony poziomu stresu. Remedium na nieoswojoną sytuację stały się spacery w lesie, rozpoznanie i kontemplowanie wielozmysłowe najbliższej okolicy, edukacyjne warsztaty i ekspresja twórcza, bazująca na kontakcie z krajobrazem. Uczniowie mieli pełną sprawczość w projekcie. Autorskie scenariusze w module SZTUKA I EMOCJE, były opiniowane, kontynuowane, modyfikowane bądź zastępowane i konstruowane na nowo udziałem uczniów naszej klasy. Celem projektu był: wielozmysłowy i świadomy kontakt z naturą/lasem jako miejscem zdrowego i ekologicznego dorastania, redukcja stresu, oswajanie emocji, wzmocnienie jakości komunikacji interpersonalnej – WERBALNEJ I NIEWERBALNEJ oraz personalny i lokalny wpływ na relacje człowieka z otoczeniem. Metodą pracy były głównie wędrówki, bo to projekt "przytulania" przez naturę i otwieranie się na wiedzę -warsztaty z leśnikiem, survivalowcem, edukatorką teatralną, tancerzem, warsztaty z wielozmysłowej percepcji przestrzeni, sprawczości ruchu, komunikacji niewerbalnej, w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Tworzyliśmy - filmy, origami, "rzeźbiliśmy" siebie w plastelinie i rzeczywistości. Projekt ma nieustający wpływ na życie uczniów i ich rodzin. Często z klasą wędrujemy, wykorzystując uwrażliwienie na wpływ człowieka na otaczający krajobraz i wykorzystujemy okazje do działania dla przyrody. W roku 2021/2022, bazując na oswajaniu emocji, doświadczaniu przenikania się różnych dziedzin sztuki i tematów kampanii społecznych i otwarciu na wyzwania, będziemy kontynuować projektowe "doLAStanie" w ramach międzynarodowego projektu Curious Minds.
Instytucja: Śląski Teatr Lalki i Aktora "Ateneum"
Miejscowość: Katowice
Projekt stanowił próbę zmierzenia się problemem niskiego poczucia tożsamości z miejscem zamieszkania wśród mieszkańców Bogucic. Biorąc pod uwagę przeprowadzoną wstępną diagnozę potrzeb współpracujących z Teatrem instytucji z Bogucic, zauważyliśmy, że mieszkańcy dzielnicy nie zawsze są dumni ze swojego miejsca zamieszkania. Dlatego też chcieliśmy poznać ich wspomnienia, skojarzenia oraz ulubione miejsca w dzielnicy po to, by pokazać, że każde miejsce może inspirować do twórczych działań oraz że ich prywatne, osobiste historie mogą być interesujące i mogą pozytywnie wpłynąć na wizerunek dzielnicy. Chcieliśmy zaprosić mieszkańców do stworzenia własnej, prywatnej mapy dzielnicy i wskazać na niej miejsca, które są dla nich ważne. Celem projektu było zachęcenie mieszkańców dzielnicy Bogucice do spojrzenia na miejsce zamieszkania, jak na obiekt twórczych poszukiwań. Poprzez działania edukacyjno-animacyjne budowaliśmy z mieszkańcami narrację o ich korzeniach i ważnych miejscach w dzielnicy. Podczas kreatywnych warsztatów i spotkań skupiliśmy się na zbieraniu i przetwarzaniu na język sztuki świadectw odbioru najbliższego otoczenia i jego znaczenia dla mieszkańców. Poprzez interaktywne warsztaty szukaliśmy z dziećmi, młodzieżą i seniorami odpowiedzi na pytanie: Gdybym miał oprowadzić przyjaciela po Śląsku, to co bym mu pokazał w najbliższej okolicy? Rozmawialiśmy z uczestnikami o tym, co sprawia, że ich dzielnica jest dla nich miejscem ważnym. Projekt miał dwa etapy: najpierw zebraliśmy opowieści o dzielnicy, a następnie wykorzystaliśmy je do stworzenia z młodzieżą spektaklu, do czytania uteatralizowanego, do realizacji rodzinnych spacerów oraz do stworzenia przewodnika po Bogucicach. Spektakl, czytanie uteatralizowane i publikacja, które powstały w trakcie projektu nie były opracowaniem ani historycznym, ani turystycznym, a jej autorami nie byli naukowcy czy artyści, ale głównie seniorzy z Bogucic. W zebranych od historiach dzielili się tu swoimi doświadczeniami, wrażliwością oraz refleksjami na temat swojego miejsca zamieszkania. Wszystkim zadaliśmy to samo pytanie: Które z miejsc w dzielnicy są dla ciebie ważne i dlaczego? Odpowiedzi na nie stanowią podstawę m.in. przewodnika po małej ojczyźnie – Bogucicach. Podążając szlakiem miejsc, które wyznaczyli seniorzy, możemy przenieść się do czasów ich dzieciństwa i zabaw podwórkowych, pierwszych miłości, życia organizowanego wokół działającej w dzielnicy kopalni oraz tego, które toczyło się po jej zamknięciu. Historie tutaj opublikowane zostały zebrane podczas warsztatów twórczych. Podczas tych spotkań uczestnicy dzielili się osobistymi przeżyciami, wspominali czasy młodości, oprowadzali nas po dzielnicy i wskazywali zmiany, jakie zaszły w przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Obraz dzielnicy, który wyłania się z ich opowieści, dla wielu może być swego rodzaju nowością, bo niektóre ze wskazanych miejsc uległy zupełnej przemianie (m.in. opisy bogucickich gospodarstw lub pracy na kopalni). Historie te kazały się niezwykle interesujące zwłaszcza dla młodzieży, która stworzyła na ich podstawie spektakl teatralny. Projekt kontynuujemy w 2021 roku. W ramach „Lata w teatrze” będziemy tworzyć z dziećmi spektakl o dzielnicy, a inspiracją do pracy z dziećmi będą m.in. historie seniorów, których zaprosiliśmy do udziału w projekcie „Bogucickie Opowieści”.