Obszar: dziedzictwa
Debatują: Krzysztof Sałaciński, Dorota Folga-Januszewska, Ryszard Wojtkowski, Janusz Zając, Robert Litwiniuk
Miejsce i godzina debaty: Teatr Dramatyczny - Mała scena, 7.11.2024, godz. 15.00

Przedstawienie aktualnych uwarunkowań bezpieczeństwa dóbr kultury w wymiarze prawnym i organizacyjnym (zbiorów muzealnych, bibliotecznych, archiwalnych, zabytków). Wskazanie nowych elementów ochrony dóbr kultury w świetle doświadczeń wynikających z wojny w Ukrainie. Prezentacja pożadanych zmian w systemie ochrony dóbr kultury na wypadek szczególnych zagrożeń w celu ich upowszechnienia oraz wdrożenia w ramach budowy systemu bezpieczeństwa narodowego RP.

---

Krzysztof Sałaciński Ekspert ds. bezpieczeństwa dziedzictwa kultury oraz międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych. Prezes Polskiego Komitetu Błękitnej Tarczy.  Uczestniczył w realizacji zadań ochrony dóbr kultury w czasie i po powodzi w 1997 r. Inicjator i koordynator realizacji zadań ochrony dziedzictwa kultury Iraku i Afganistanu w ramach misji Wojska Polskiego. Autor propozycji dotyczących zasad ochrony dóbr kultury na czas wojny i sytuacji kryzysowych zawartych w  projekcie ustawy o ochronie ludności  i obronie cywilnej.   

 

Dorota Folga-Januszewska, obecnie z-ca dyr. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Członek Międzynarodowej Rady Muzeów – ICOM, w latach 2002-2008 i 2012-2018 prezydent Polskiego Komitetu Narodowego ICOM, od 1994 członek  Grupy Europy Środkowej ICOM (Central European ICOM Group), od 2013 członek stałego komitetu ds. Oceny Strategii Planów - Strategic Plan Evaluation Committee - STRATEC ICOM, prezydent Komitetu Rezolucji na konferencji Generalnej ICOM w Mediolanie  (Resolution Committee ICOM) 2016, od 2017 członek Stałego Komitetu do spraw Strategii  -  Strategic Allocacion Review Committee - SAREC ICOM. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki - AICA . Członek Honorowy Stowarzyszenia Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie.

Ryszard Wojtkowski W archiwach państwowych pracuje od 1990 r. Był pracownikiem i dyrektorem Archiwum Państwowego m.st. Warszawy. Obecnie Zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych zajmujący się obszarami infrastruktury archiwów, finansów, zabezpieczenia. Współorganizator wielu przedsięwzięć konferencyjnych i szkoleniowych w obszarze bezpieczeństwa zasobu archiwalnego. Redaktor naczelny „ Kroniki Warszawy”.

 

 

Janusz Zając Szef Oddziału Analiz i Badań w Międzynarodowym Ośrodku Szkolenia  i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu, realizuje zadania związane z planowaniem, analizą i badaniami dotyczącymi ochrony dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych  i konfliktach zbrojnych.

 

 

 

 

Robert Litwiniuk Specjalista ds. obronnych,  koordynator ds. ochrony i bezpieczeństwa Muzeum Narodowego w Krakowie. Doświadczenie w dziedzinie organizacji systemów bezpieczeństwa zdobywał pracując na stanowiskach związanych z ochroną obiektów najwyższej kategorii bezpieczeństwa, szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa. Od marca 2014 r. koordynuje system ochrony i bezpieczeństwa w Muzeum Narodowym w Krakowie. Udoskonalił proceduralnie i zoptymalizował system ochrony MNK, kierowanie nim w warunkach normalnego funkcjonowania oraz zarządzanie w warunkach zagrożenia kryzysowego, które były praktycznie zweryfikowane w warunkach realnego zagrożenia jak  i cyklicznie sprawdzane i udoskonalane w trakcie ćwiczeń i treningów.

Obszar: animacja, edukacja artysztyczna i kulturalna
Debatują: Tomasz Włodarski, Anna Grajewska, Radek Kowalik, Monika Dylewska-Libera, Katarzyna Michalska

Jest nas kilkadziesiąt tysięcy pracowniczek/ów. Zajmujemy się kulturą lokalną, jesteśmy blisko społeczności i ich spraw. Pracujemy stosując różnorodne podejścia i metody, ale wszyscy razem zmagamy się z wyzwaniami: niedocenianiem naszej roli w budowaniu wspólnot lokalnych,brakiem finansowania, tymczasowością i projektozą. Sami najlepiej wiemy o ukrytych kosztach naszej pracy, ilości spadających na nas zadań dodatkowych, wyzysku naszej społecznej odpowiedzialności.

Nie mamy wspólnych ram, dzięki którym moglibyśmy zadbać o swoje interesy i obecność w polityce społecznej i kulturalnej naszego państwa. Potrzebujemy profesjonalnej animacji i edukacji kulturowej, bo w naszym podejściu kultura ma podstawowe znaczenie dla rozwoju społecznego.

Jeśli chcemy, by kultura odgrywała ważną rolę we wprowadzaniu zmiany społecznej, musimy opisać nasz zespół kompetencji. To konieczne, by być partnerem dla innych sektorów życia społecznego. Nazwanie konkretnych, nawet jeśli bardzo ogólnych umiejętności, może być ogromnym motywatorem do pracy w kulturze. Pozwala budować tożsamość osobistą i wspólnotową, budować więź celu.

Silny sektor kultury, który realizuje pomysł na konkretny kształt społeczeństwa - obywatelskiego, świadomego, otwartego - to nasza wizja kultury. Unia Europejska rekomenduje kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej jako kluczowy element rozwoju i uczenia się przez całe życie. Rama UNESCO o edukacji kulturowej i artystycznej widzi rolę kultury w mądrej edukacji, bez której nie ma rozwoju społecznego, a tym bardziej realizacji celów zrównoważonego rozwoju (Agenda 2030 ONZ). Określenie ram dla zawodu animatora/edukatora kulturowego odgrywa kluczową rolę żebyśmy mogli zająć lepszą pozycję.

Debata przygotowana w partnerstwie Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie i Stowarzyszenia Forum Kraków, przy wsparciu Stowarzyszenia Centrum Aktywności Lokalnej oraz Stowarzyszenia Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji kultury.

---

 

Obszar: finansowanie kultury
Debatują: Paweł Pietrzyk, Magdalena Zawadzka, Dorota Sidorowicz-Mulak, Tomasz Makowski, Artur Jóźwik
Miejsce i godzina debaty: Sala Goethego, 7.11.2024, godz. 15.00

Kultura jest dynamiczna, różnorodna, nieokiełznana i twórcza. Kultura zakorzenia, jednoczy, rozwija i inspiruje. Kultura jest wolna, silna, wrażliwa. Kultura to nie (tylko) instytucje kultury. Podmiot – osoba, twórca, instytucja, środowisko, jednostka, wspólnota. Ja, Ty, My … Kultura jest naszym wspólnym, nieograniczonym potencjałem i rezerwuarem możliwości.  Jak efektywnie i transparentnie finansować kulturę?  Budżet, plan finansowy, nabory, dotacje, współfinansowanie, współprowadzenie, fundusze, mecenat.  Jak budować nowoczesne mechanizmy, procesy, rozwiązania finansowe by służyły kulturze?  Deficyt, ograniczenia, bieda, rywalizacja, procedury, terminarze, luki, niedofinansowanie, redystrybucja. Słabości, ograniczenia i patologie obecnego systemu finasowania – kto? jak i z czego trzeba wreszcie uwolnić kulturę? Ważne pytania, różne perspektywy, wspólna dyskusja. Chcemy usłyszeć Was. Chcemy razem – być usłyszeni.

Obszar: kultura lokalna i regionalna
Debatują: Łukasz Wudarski, Alicja Jelińska, prof. Cezary Obracht-Prądzyński, Natalia Gromow, Monika Januszewska
Miejsce i godzina debaty: PKiN Sala Mikołajskiej , 7.11.2024, godz. 17.30

Dużo mówimy o widzialności ludzi kultury i ich potrzeb, o mądrze pomyślanej współpracy i sieciowaniu, wreszcie o równomiernie dystrybuowanych środkach na kulturę. Ale o ile głoswielkomiejski potrafi dotrzeć do odpowiedzialnych za zmiany, o tyle perspektywa mniejszych miejscowości zupełnie ginie. A to przecież Polska małych miast, miasteczek i wsi tworzy większość naszej kultury, to właśnie osoby tam pracujące czują się osamotnione, zapomniane, pozbawione nadziei i wiary w zmiany. Czy da się sprawić żeby głos tych wszystkich osób i instytucji był słyszalny? Czy jest sposób na usłyszenie tej perspektywy w Warszawie?

Chcemy wierzyć, że jednym ze sposobów na dostrzeżenie tych potrzeb może być stworzenie trwałej, przemyślanej struktury, łączącej narodowe instytucje kultury z instytucjami regionalnymi, a te z kolei z jednostkami miejskimi, gminnymi, wiejskimi. Stała sieć współpracy, dzięki której instytucje centralne znają perspektywę małych jednostek, a te z kolei dzięki tej strukturze i współpracy z instytucjami regionalnymi mają wyrównany dostęp do przyznawanych centralnie pieniędzy, równe szanse na rozwój kompetencji oraz równy wpływ na zachodzące w kulturze zmiany.

W gronie osób reprezentujących różnorodne instytucje kultury chcemy porozmawiać o tej wizji, dając wybrzmieć głosom i osobom, które nie zawsze są widziane i słyszane w Warszawie.

Obszar: praca w kulturze
Debatują: Anna Kochnowicz-Kann, Agnieszka Borkiewicz, Grzegorz Jankowicz, Rafał Lisowski, Zygmunt Miłoszewski
Miejsce i godzina debaty: Teatr Dramatyczny Mała scena  7.11.2024, godz. 17.30 

7 570 bibliotek publicznych i ich filii w Polsce to najważniejsze placówki kultury, umożliwiające stały i bezpłatny dostęp do nowości literackich. W 2023 r. zorganizowały 197,8 tys. Imprez stacjonarnych w których udział wzięło udział 5,8 mln osób. W ilu z tych spotkań wzięły udział polskie pisarki i pisarze, czy byli pośród nich także poeci i poetki? A tłumacze i tłumaczki ważnej literatury zagranicznej? Jakimi kryteriami kierowano się zapraszając gości, czy otrzymali stosowne wynagrodzenia? Czy odpowiednio opłacane są bibliotekarki, organizujące te imprezy w coraz lepiej doinwestowanej infrastrukturze? Czy w nowoczesnych placówkach są nowe i wartościowe książki? Czy osoby piszące otrzymują za ich wypożyczenia stosowne wynagrodzenia w ramach systemu PLR? Podyskutujmy o przyszłości bibliotek i ich wpływie nie tylko na czytelnictwo, ale też piśmiennictwo – na stan polskiej literatury i osób piszących oraz recepcję literatury światowej.

Obszar: polityki, strategie, programy, zarządzanie
Debatują: Artur Kos, Sebastian Kustra, Monika Kordowska, dr Aleksandra Auleytner
Miejsce i godzina debaty: Sala Goethego, 7.11.2024, godz. 17.30 

Celem debaty jest stworzenie nowoczesnych modeli współpracy między NGO a instytucjami kultury, aby efektywnie zarządzać i promować kulturę w zmieniającym się środowisku. Kluczowe zagadnienia obejmują: 1) wspólne cele i wartości - identyfikacja obszarów, gdzie NGO i instytucje kultury mogą wzajemnie się uzupełniać (dyskusja skupi się na wspólnych wartościach, takich jak dostępność kultury i innowacyjność); 2) modele finansowania - omówienie sposobów finansowania partnerstw, z nacskiem na granty, darowizny i programy unijne, oraz podział odpowiedzialności finansowej; 3) innowacyjne formy współpracy - dyskusja na temat nowoczesnych form współpracy, takich jak projekty hybrydowe, oraz prezentacja przykładów udanych partnerstw; 4) zrównoważony rozwój - analiza, jak partnerstwa mogą przyczyniać się do długofalowego rozwoju kultury i edukacji kulturalnej, z naciskiem na trwałość wspólnych inicjatyw. Efektem debaty będzie opracowanie rekomendacji dotyczących tworzenia i zarządzania partnerstwami, które mogą służyć jako podstawa do dalszej współpracy na różnych poziomach.

 

---

Artur Kos - prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Kreatywnego. Członek Stowarzyszenia Krytyk.w Teatralnych (AICT/IATC), ekspert systemowych i edukacyjnych zmian na rynku sztuki. Autor artykuł.w i esej.w. Realizuje projekty i inicjatywy związane z promocją polskiej sztuki najnowszej oraz rozwojem branż kreatywnych w perspektywie społecznej i krytycznej.

 

Sebastian Kustra - założyciel i redaktor naczelny magazynu ART MONITOR, jedynego w Polsce czasopisma, diagnozującego problemy i prezentującego propozycje zmian systemowych na polskim rynku sztuki. Współpracuje z podmiotami, które w realny sposób wspierają instytucje kultury oraz osoby artystyczne.

 

 

Monika Kordowska - członkini Zarządu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Ekspertka w zakresie rozwoju art bankingu w Polsce. Pasjonatka historii sztuki, kolekcjonerka. Zawodowo dyrektorka zarządzająca w BNP Paribas Bank Polska SA. Aktywnie angażuje się w kwestie budowania równości i włączania (DEI).

 

dr Aleksandra Auleytner - prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół MSN. Prawniczka specjalizująca się m.in. w prawie autorskim i własności intelektualnej. Pomysłodawczyni i kierownik Studiów Podyplomowych „Zarządzanie na Rynku Dzieł Sztuki” na Wydziale Zarządzania UW. Doradca prawny wielu instytucji kultury.

 

Obszar: polityki, strategie, programy, zarządzanie
Debatują: Paweł Kamiński, Aneta Majak, Karolina Miżyńska, Łukasz Molski, Janusz Pawul
Miejsce i godzina debaty: Teatr Dramatyczny - Mała scena, 8.11.2024, godz. 10.00

Odczucie nierównego traktowania jest powszechne wśród osób pracowniczych i dyrektorskich w samorządowych instytucjach kultury, a także wśród osób artystycznych, aktywistycznych i freelancerskich pracujących w obszarze kultury.

W przypadku instytucji kultury, ich pracowników i pracowniczek, udowodnić tezę o nierównym traktowaniu przez państwo jest stosunkowo łatwo. Instytucje kultury i osoby tam zatrudnione są postrzegani jako pracownicy sektora publicznego, jednak nie mogą liczyć na analogiczne traktowanie i warunki pracy ze strony państwa, w tym również państwa reprezentowanego przez samorządy, które stanowią największą grupę organizatorów instytucji kultury.Dowodów na nierówne traktowanie jest sporo. Pracownikom i pracowniczkom instytucji kultury przepisy nie gwarantują trzynastych pensji, które przysługują praktycznie wszystkim osobom pracowniczym sektora publicznego. Pomimo, że często przez organizatorów osoby pracujące w instytucjach kultury są postrzegane jak osoby pracownicze innych podmiotów samorządowych, nie idą za tym odpowiednie środki na wynagrodzenia. Różnice dotyczą też odpraw emerytalnych. Jednocześnie osoby pracujące w kulturze muszą pracować popołudniami i wieczorami oraz w dni wolne od pracy bez jakichkowiek przywilejów z tego tytułu.

Czy kultura stanowi margines w życiu społecznym i strukturze państwa? Czy ludzie kultury, podmioty kultury, w tym instytucje kultury są traktowani w Polsce w sposób adekwatny do roli, jaką w ich przekonaniu pełnią? Czy pracownicy i pracowniczki instytucji kultury powinni mieć status analogiczny do osób pracujących w urzędach lub szkołach?

Debata przygotowana została przez Stowarzyszenie Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury przy wsparciu kolektywu Społeczny Dom Kultury i Stowarzyszenia Dyrektorek i Dyrektorów Bibliotek INICJATYWY, Polskiego Związku Bibliotek oraz Fundacji Krajowy Depozyt Biblioteczny.

Obszar: przemysły kreatywne, festiwale i media
Debatują: Michał Komar (prowadzący), prof. Dorota Ilczuk, Maciej Janik, Aleksandra Szymańska
Mijesce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej

Czy dysponujemy rzetelnymi analizami przepływu finansów w branżach sektora kreatywnego? Czy do twórczyń i twórców faktycznie trafiają wynagrodzenia odpowiednie do skali wykorzystania ich utworów? Kto biednieje, a kto się na kulturze bogaci? Czy mamy szansę na zbudowanie powszechnego systemu „fair trade” w obszarze kultury? Co zmienia w tym krajobrazie pojawienie się AI? O tym wszystkim pragniemy porozmawiać na podstawie dostępnych raportów z badań.

Obszar: praca w kulturze
Debatują: Anna Sadowska, Anna Bieliz, Paulina Andruczyk, Alicja Jelińska, Oskar Adamus
Miejsce i godizna debaty: Teatr Dramatyczny - Mała scena

Liderzy/ki przyszłości powinni być: empatyczni ale i stanowczy, elastyczni lecz również gwarantujący stabilność, zaangażowani i jednocześnie wyluzowani. Na pewno swobodnie oraz w zależności od potrzeb osób czy sytuacji, łączący i łączące wiele stylów zarządzania, co nierzadko sprawia wrażenie wewnętrznej sprzeczności czy wręcz destabilizacji własnego ja. Jak wskazywała Urszula Lewartowicz w wykładzie podczas Dnia Działających w Kulturze w Gdańsku: „Lider kultury to lider „pomiędzości” – zawieszony między ideami humanistycznymi a ekonomicznymi, między rozmaitymi nadmiarami a niedomiarami, między niepewnym dziś i jeszcze bardziej niepewnym jutro. To lider elastyczny i twórczy, pojmujący swoją rolę nie jako normę, a sztukę i inwencję.”

Dużo tego jak na jedną osobę, prawda? Zwłaszcza taką, która w większości przypadków rolę liderską musi łączyć z wypełnianiem zadań projektowych, administracją czy produkcją.

W dyskusji, w której spotkamy się w gronie liderek i liderów programów wsparcia kompetencyjnego dla kadr kultury (działania realizowane przez Staromiejski Dom Kultury w Warszawie, Wrocławski Instytut Kultury, Nadbałtyckie Centrum Kultury i Biura Europejskiej Stolicy Kultury 2029) z obszarów metropolii, ale i mniejszych miast czy wsi, nie będziemyskupiać się na szukaniu nowych, idealnych modeli dla liderstwa przyszłości. Podzielimy się naszymi doświadczeniami pracy z osobami pełniącymi role przywódcze (nadawane na stałe lub projektowo czy zadaniowo) i wsłuchiwania się w ich dylematy, refleksje, trudności i sukcesy. Wspólnie z publicznością, zastanowimy się jakiego wsparcia potrzebują – czy to w nabywaniu/doskonaleniu kompetencji społecznych i technicznych czy rozwiązaniach na poziomie zarządzania instytucjami/organizacjami. Przyjrzymy się możliwościom pracy nad utrwalonymi mechanizmami wynoszonymi z doświadczanych przez lata autokratycznych struktur, obszarom wpływu i potencjałom (nawet drobnych) zmian, a także narzędziom do zwiększania elastyczności i rezyliencji wśród osób liderskich, szczególnie mocno narażonych na wypalenie, z racji spełnianej przez siebie roli. Nasze doświadczenia oprzemy na badaniach przygotowanych przez Ośrodek Badań nad Kulturą Pomorską na zlecenie Pracowni Kultury Nadbałtyckiego Centrum Kultury.

---

 

Obszar: polityki, strategie, programy, zarządzanie
Debatują: Magdalena Hajduk-Dębowska, Rafał Lisowski, Grzegorz Piątek, Jan Oleszczuk-Zygmuntowski
Miejsce i godzina debaty: Sala Goethego, 8.11.2024, godz. 12.00

Jako ludzie związani z książkami - autorki, tłumacze, wydawczynie, księgarze - intuicyjnie wiemy, że książki są dobrem kultury. Fakt ten nie znajduje jednak odzwierciedlenia w obecnym porządku prawnym, a co za tym idzie, książka nie ma konstytucyjnej ochrony przysługującej dobrom kultury. Nie dba się o nią systemowo, nie chroni przed negatywnymi procesami, równocześnie co roku załamując ręce nad stanem czytelnictwa.

Czas to zmienić. Jeśli wiemy - co dowiedzione badaniami - o fundamentalnym znaczeniu książek dla naszego dobrostanu, tożsamości, rozwoju cywilizacyjnego, innowacyjności czy zdrowia, to zadbanie o książki staje się jednym z podstawowych zadań państwa.

Dwoista natura książki - dobra kultury i produktu w obiegu handlowym - czyni z niej delikatną materię, a ideowość coraz częściej przegrywa z rachunkiem ekonomicznym. Zaburzona konkurencja, wojny cenowe, nadużywanie pozycji dominującej - to tylko kilka z problemów, które pustoszą rynek książki, ograniczając różnorodność oraz dostępność książek.

Interwencje celowane (np. programy ministerialne) działają tylko punktowo i krótko. Podobnie niską skuteczność mają programy samorządowe - preferencyjne czynsze obarczone są dodatkowymi kosztami i nie podnoszą konkurencyjności księgarń w stosunku do sklepów internetowych. Sytuacji nie zmieni też przenoszenie odpowiedzialności na czytelników, żeby z własnej kieszeni “ratowali księgarnie”.

Ale nie tylko o księgarnie stacjonarne się rozchodzi. W równie trudnej sytuacji są wydawcy,szczególnie mali i średni oraz ci, którzy proponują literaturę, której nie potrafi sprzedać algorytm i materiał przygotowany przez sztuczną inteligencję. Potrzebna jest systemowa zmiana. Chcemy wspólnie zastanowić się, jak powinna przebiegać regulacja rynku książki.

Uważamy rynek książki za strategiczny dla rozwoju państwa. I podobnie jak rynek żywności, energetyki czy farmaceutyczny, powinien być on objęty regulacją. Bo to, czy i co czytają Polacy, ma znaczenie dla przyszłości Polski.

---

 

Obszar: praca w kulturze
Debatują: Alina Czyżewska, Anna Golc, Anna Toporski, Martyna Rozwadowska, mec. Adam Kuczyński
Miejsce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej, 8.11.2024, godz. 12.00

Panel inspirowany słynnym, ironicznym komentarzem Kachy Szaniawskiej, który spowodował, że ulało się połowie polskiego środowiska kultury (https://tiny.pl/gw0rb28x). Z posta, metodą ironicznego “work in progress”, z nadsyłanych przez Was przykładów, powstał zbiór nadużyć z opisami: drenowania budżetów, tworzenia folwarków, marnowania środków publicznych, wykorzystywania stanowisk, patologicznych mechanizmów zarządzania, hipokryzji i “democracy washing”. Ten panel jest odpowiedzią na Wasze sugestie.  Otwarcie porozmawiamy o “kulturze manipulacji i nadużyć”. I porozmawiamy, co z tym zrobić.

 

Rozmowę rozpoczną:

Martyna Rozwadowska –   aktorka Teatru Fredry w Gnieźnie. Oficjalnie zgłaszała dyrektorce przemocowe zachowania aktora-męża dyrektorki. Rolanda Nowaka. Gdy zgłosiła oficjalną skargę na mobbing do “Konsultanta etycznego”, dostała informację o zwolnieniu.

 

 

 

 

Prawnie w identyfikacji naruszeń wesprze panel mec. Adam Kuczyński, występujący w obronie praw człowieka. Założyciel i prezes zarządu Fundacji Przeciw Kulturze Gwałtu.

 

 

 

 

Prowadzenie: Alina Czyżewska – była aktorka, specjalistka w zakresie społecznej kontroli władzy. Interweniuje w sytuacjach nadużyć władzy, ujawnia je, uczy jak reagować i jak wcielać w życie art 4 Konstytucji: władza w RP należy do narodu. Wygrywa z władzą w sądach.

 

 

 

 

Przedstawimy też wstępne wnioski z analiz regulaminów pracy w polskich teatrach, w ramach projektu realizowanego przez Fundację Obserwatorium.

Obszar: kultura lokalna i regionalna
Debatują: Beata Cyboran, Magdalena Ulejczyk, Filip Kijowski, Natalia Nowacka, Sulisława Borowska
Miejsce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej, 8.11.2024, godz. 14.30

Animacja lokalnej kultury pełni wiele funkcji. Może być praktyką rozwijającą aktywne uczestnictwo w kulturze, czynnikiem zmiany społecznej, generatorem zrównoważonego rozwoju. Może być też narzędziem tworzenia struktur umożliwiających pełną i autentyczną partycypację. Jest bowiem zorientowana na budowanie poziomych relacji międzyludzkich, które są podstawą współpracy i budują kapitał społeczny.

Może się wydawać, że kwestie powyższe są powszechnie znane, ale uważamy że bywają niedostrzegane i schodzą na margines dyskusji o kulturze, przez co gubimy mrówczą pracę animatorek/animatorów lokalnych – tych związanych z instytucjami, pozainstytucjonalnych, trzeciosektorowych, freelanserskich.

Chcemy rozmawiać o tym, że animacja lokalnej kultury to bezpieczna przestrzeń skutecznych mikrozmian społecznych w różnorodnie definiowanych lokalnościach, o czymanimatorki/animatorzy, pochłonięci swoją codzienną pracą, zapominają i przestają dostrzegać wagę i znaczenie swojego działania. Dając głos osobom animującym poprzez kulturę swoje mikroświaty chcemy zwrócić uwagę na znaczenie działań, które nie charakteryzują się masowością odbiorców, ale dbałością o dobrostan zarówno uczestników, jak i wszystkich członków społeczności. Co by się więc mogło wydarzyć, gdyby praca tak wielu osób nie została wykonana? Chcemy o tym rozmawiać przez pryzmat konkretnych przykładów – ludzi, inicjatyw, przedsięwzięć - dbających o zrównoważony rozwój lokalny, reagujących na polikryzysy, poprawiających jakość życia społeczności.

Animacja kultury lokalnej jest w naszej ocenie niedowartościowanym obszarem – systemowo, strukturalnie, społecznie, o czym możemy powiedzieć z perspektywy blisko 60 spotkań członków Stowarzyszenia Forum Kraków oraz 5 zorganizowanych NieKongresów.

Debata przygotowana została w partnerstwie Mazowieckiego Instytutu Kultury i Stowarzyszenia Forum Kraków, przy wsparciu Stowarzyszenia Centrum Aktywności Lokalnej oraz Stowarzyszenia Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury.

---

Beata Cyboran – profesor w Katedrze Nauk o Sztuce w Instytucie Sztuki i Designu UKEN, członkini zarządu Forum Kraków. Teoretyczka i badaczka animacji i edukacji kulturowej -  szkoli, doradza, wspiera ekspercko w tych obszarach od ponad dwudziestu lat.

 

 

 

Sulisława Borowska – animatorka społeczna, moderatorka, trenerka metody action learningu, wiceprezeska Zarządu Fundacji Kaszubski Uniwersytet Ludowy, współautorka raportu "O aktywności kobiet na Kaszubach”. Członkini koło Gospodyń Wiejskich Amerykańskie Kamieniczki.

 

 

 

 

Filip Kijowski (on/jego) - artysta, choreograf, performer - "niezależna” animacja kultury lokalnych społeczności za pośrednictwem procesów angażujących do współtworzenia. Założyciel i pomysłodawca queerowej Biblioteki Azyl w Galerii Labirynt.

 

 

 

Natalia Nowacka – doktor sztuki w dyscyplinie sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki, artystka wizualna, edukatorka, dyrektorka POLA KULTURY Samorządowej Instytucji Kultury Miasta i Gminy Niepołomice, prezeska Fundacji Pani na Łąkach.

 

 

 

Magdalena Ulejczyk – dyrektorka Mazowieckiego Instytutu Kultury - ośrodka integrującego działania badawcze, animacyjne i kulturotwórcze oraz realizującego zadania instytucji artystycznej, w której szczególny nacisk położony jest na dostępność i inkluzywność. Wykładowczyni na Akademii Teatralnej w im. A. Zelwerowicza w Warszawie.

Obszar: innowacje, wzywania, idee
Debatują: Justyna Czechowska, Piotr Siemion, Iga Bałos, Aleksandra Tomaszewska
Miejsce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej, 8.11.2024, godz. 14.30

Globalne korporacje wytrenowały swoje algorytmy za darmo na twórczości nas wszystkich a szczególnie osób piszących, na świecie i w Polsce nie pytając nikogo o zdanie. Teraz proponują nam i wydawcom książek swoje produkty – płatne wersje sztucznej inteligencji do wykorzystania w oraz szybkim i tanim tłumaczeniu tekstów. Czy możemy na poziomie prawnym, w Unii Europejskiej i Polsce domagać się rekompensat finansowych od właścicieli algorytmów? Czy możemy zablokować dalsze okradanie nas z naszej własności? Czy wydawcy książek korzystają już ze sztucznej inteligencji? Czy można i czy powinno się tego zakazać? Jaka jest przyszłość literatury i jej tłumaczeń w dobie AI?

---

 

Obszar: kultura lokalna i regionalna
Debatują: Katarzyna Ziętal; dr hab. Lucyna Harc; dr Paulina Florjanowicz; dr Marcin Musiał; Sylwia Żółkiewska (prowadząca)
Miejsce i godzina debaty: Sala Goethego, 8.11.2024, godz. 14.30

Czy centralne instytucje kultury potrafią dostrzec to co dzieje się poza największymi miastami i włączać to do swojego programu? Centrum Archiwistyki Społecznej proponuje odwrócenie optyki patrzenia na polską kulturę i polskie dziedzictwo - poprzez dowartościowanie tego co dzieje się spontanicznie i oddolnie: działalność izb pamięci, regionalistów, kół gospodyń wiejskich, archiwów społecznych, lokalnych animatorów kultury. Zobaczymy wtedy wielość i różnorodność perspektyw, odkryjemy nowy wymiar dziedzictwa - dotąd niedostrzeganego. Proponujemy dyskusję m.in. na następujące tematy:

Jaka jest rola instytucji kultury w zarządzaniu pozainstytucjonalnym dziedzictwem – czy powinniśmy się wtrącać? Jak stworzyć optymalny model współpracy instytucji państwowych ze społecznościami?

W jaki sposób z wrażliwością i uważnością pobudzać społeczności do pracy nad swoją historią, dziedzictwem, kulturą lokalną? Jak sprawić by partycypacja społeczna nie była pustym hasłem?

Jak to się dzieje, że jakieś wydarzenia, miejsca, osoby przechodzą do głównego nurtu historii albo, że jakieś artefakty zostają uznane za dziedzictwo narodowe?- Co się stanie, gdy nie włączymy do historii Polski losów małych społeczności, grup marginalizowanych, osób pędzących życie na uboczu machiny historii?

Jakie ryzyka wiążą się z tym, że społeczności zaczynają same zapisywać swoją historię i same wskazują, jakie dziedzictwo ma dla nich wartość?

---

 

Obszar: praca w kulturze
Debatują: Martyna Słowik, Robert Piaskowski, Beata Szczucińska, Julia Kubisa
Miejsce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej,  8.11.2024, godz. 17.00

W ostatnich latach głośne stały się przypadki dyskryminacji i mobbingu w instytucjach kultury. Choć te niechlubne zjawiska występują również w innych miejscach pracy, to w placówkach kulturalnych czy artystycznych wydają się jeszcze bardziej jaskrawe, bolesne i szkodliwe – wszak galerie sztuki, teatry, muzea czy szkoły teatralne nie działają przede wszystkim dla zysku, lecz by realizować misję i dobrze spełniać swą kulturotwórczą rolę. Czym jest – z psychologicznego punktu widzenia – dyskryminacja i mobbing? Czy w instytucjach kultury przejawiają się inaczej niż w pozostałych miejscach pracy? Jakie mechanizmy i zwyczaje sprzyjają nadużyciom, a jakie mogą im zapobiec? Jak uzdrowić instytucje kultury i sprawić, by stały się przyjaznym i bezpiecznym miejscem? Na te i kilka innych pytań postaramy się znaleźć odpowiedzi podczas rozmowy.

---

 

Obszar: innowacje, wzywania, idee
Debatują: Joanna Tabaka, Ewa Chomicka, Iwona Dolecka, Beata Barbara Frankowska, Magdalena Klepczarek
Miejsce i godzina debaty: Teatr Dramatyczny - Mała scena, 8.11.2024, godz. 17.00

Jaką rolę mogą odegrać instytucje kultury w walce ze zmianami klimatu? Jak samorządy mogą wspierać te działania? Jak stworzyć systemy wsparcia, które pozwolą instytucjom kultury skutecznie promować edukację ekologiczną wśród odbiorczyń/odbiorców i pracowniczek/pracowników?

Edukacja ekologiczna dzieci to ważny krok, ale niewystarczający, by szybko podnieść świadomość ekologiczną w społeczeństwie. Zanim dorosną, by móc podejmować kluczowe decyzje dotyczące ochrony środowiska i klimatu, minie wiele lat, a działania potrzebne są natychmiast. Dlatego konieczne jest zwiększanie świadomości ekologicznej wśród dorosłych. Z pomocą mogą przyjść instytucje kultury. W Polsce jest ich ponad 15 tys. (GUS), a dzięki rozproszeniu, liczbie odbiorców i wysokiemu zaufaniu społecznemu mają ogromny potencjał do włączania edukacji ekologicznej w swoje codzienne działania.

Panel dyskusyjny skierowany jest do przedstawicieli instytucji kultury, samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych oraz wszystkich zainteresowanych ekologią. Podczas panelu omówione zostaną możliwości współpracy między instytucjami kultury a samorządami, sposoby angażowania społeczności lokalnych w działania proekologiczne oraz metody zwiększania świadomości ekologicznej pracowniczek i pracowników.

 

---

 

Obszar: kultura lokalna i regionalna
Debatują: Justyna Kudelska, Monika Woronicz i Jacek Popławski
Miejsce i godzina debaty: Sala Goethego, 8.11.2024, godz. 17.00

Debata zgłoszona przez Justynę Kudelską - animatorkę kultury, autorkę i koordynatorkę projektów, koordynatorkę Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej . Temat debaty dotyczy aktywności kulturalnej lokalnej społeczności jako czynnika wzięli społecznej. 
Autorka pracuje ze społecznością lokalną od 2018 roku, obserwując wiele pozytywnych o fascynujących wpływów aktywności kulturalnej na integrację, rozwój, zarówno jednostek, jak i społeczności, a także temat tworzenia więzi. Debata ukaże dziedzinę jako podstawę pracy każdego animatora i animatorki kultury.

---

 

Obszar: kultura polska z agranicą
Debatują: Sonia Nieśpiałowska, Anna Lewanowicz, Anna Łazar, Grzegorz Reske, Julia Asperska
Miejsce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej, 9.11.2024, godz. 10.00

Świat, który na naszych oczach transformuje się w ogromnym tempie wymaga rewizji starych pojęć, redefinicji oraz nowych strategii. Żyjemy w czasach gwałtownych przemian technologicznych, globalizacji, kryzysu klimatycznego oraz głębokich napięć społecznych. Te czasy domagają się innych formuł działania, elastycznego podejścia i reorientacji w myśleniu o gospodarce, polityce, etyce i roli kultury. Międzykulturowa wymiana niesie ze sobą wiele korzyści, gdyż pozwala na poszerzenie horyzontów, zrozumienie różnorodności i budowanie więzi między różnymi społecznościami. Dzięki niej rozwijamy empatię, tolerancję i umiejętność współdziałania, co jest kluczowe w dzisiejszym zglobalizowanym świecie. W ramach panelu dyskusyjnego wspólnie poszukamy odpowiedzi na następujące pytania:

Jakie aspekty polskiej kultury chcemy promować na świecie?

Jakie wartości powinny być centralne w polskiej dyplomacji kulturalnej?

Jakie priorytetowe kierunki geograficzne i tematyczne powinny zostać wyznaczone w polskiej dyplomacji kulturalnej na najbliższe lata?

Jakie są obecne wyzwania i możliwości w obszarze dyplomacji kulturalnej Polski?

Jakie nowatorskie formaty i platformy mogą efektywnie promować polską kulturę na arenie międzynarodowej, jednocześnie budując trwałe relacje międzykulturowe, przekraczając granice tradycyjnych metod promowania gotowych "produktów" (wystaw, spektakli itd.)?

---

 

Obszar: praca w kulturze
Debatują: Anna Długołęcka, dr Małgorzata Bakalarz-Duverger, Wojciech Gorczyca, Zofia Zembrzuska, Jacek Santorski
Miejsce i godzina debaty: Sala Mikołajskiej, 9.11.2024, godz. 12.00 

Obecne niepewne, zmienne i złożone czasy (VUCA, BANI) wymagają większej decyzyjności i autonomii ale także zwiększenia odpowiedzialności i zaangażowania pracowników. Kluczowa staje się szybkość i trafność decyzji, a zatem budowanie płaskich struktur i samowystarczalnych zespołów. Partnerskich i opartych na odpowiedzialności relacji. Czy sektor kultury jest gotów na takie zmiany? Od czego zaczynać zmiany kultury organizacyjnej? Jak liderzy mogą budować poczucie współodpowiedzialności wśród pracowników? Jakie narzędzia mogą pomóc w lepszym wykorzystaniu potencjału pracowników w instytucjach kultury?

W trakcie spotkania zastanowimy się, jak instytucje kultury mogą skutecznie funkcjonować jako złożony, niemal organiczny system, w którym zjawiska i procesy dotyczące ludzi są równie ważne, jak wskaźniki ilościowe.

Zastanowimy się nad tym czy dobre praktyki związane z wdrażaniem kultury odpowiedzialności w sektorze biznesu mogą znaleźć podatny grunt w sektorze publicznych instytucji kultury.Opowiemy o konkretnych przykładach wdrożeń i działań, które mogą zainspirować osoby zarządzające do rozpoczęcia pracy nad zmianami.

Dyskusja obejmie również rolę budowania kultury kontaktu zamiast wycofania, które często towarzyszy wypaleniu zawodowemu i niskiemu poziomowi zaufania. Omówimy, jak liderzy mogą tworzyć środowisko, w którym bezpieczeństwo psychologiczne i gotowość do konstruktywnego konfliktu stają się fundamentami zaangażowania.

Zastanowimy się również, jak nie stać się zakładnikami bezrefleksyjnej, opartej na narzędziach i procedurach, “rewolucji dobrostanu”. Jak uczynić z kultury pracy wehikuł realizacji misji a nie utopijny cel działalności instytucji? Jak zapobiec zapobiec bezproduktywnym rozmowom, uciekaniu od decyzyjności oraz konfrontacyjnym oporom w odpowiedzi na uzasadnione wymagania? Jak przywództwo, feedback i promowanie sukcesów (zamiast tradycyjnej koncentracji na błędach) mają wspierać rozwój kadry ale i przyczyniać się do sukcesu instytucji?

---

 

Obszar: animacja, edukacja artysztyczna i kulturalna
Debatują: Anna Kierkosz, Agnieszka Trepkowska, Aleksandra Bilińska, Jerzy Kornowicz, Justyna Józefowicz
Miejsce i godzina debaty: Sala Goethego, 9.11.2024, godz. 12.00

Współczesne dzieci i młodzież to te pokolenia, które już za 10-20 lat będą stawać się  pełnoprawnymi twórcami i uczestnikami kultury. To uczestnicy kultury, który już teraz znacznie chętniej wybierają multimedia i "ekran" niż żywą obecność w galerii, teatrze czy Sali koncertowej. Ale nie dotyczy to wyłącznie dzieci i młodzieży. Także uczestników dorosłych. Co zrobić, żeby ich d z i ś do tej kultury i sztuki: muzyki, sztuki współczesnej, teatru, nie zrazić, a skutecznie zachęcić? A jednocześnie budować w nich poczucie świadomego uczestniczenia, a może nawet - od pierwszych lat życia - żywego, aktywnego uczestnictwa w kreowaniu - sztuki i kultury? A jednocześnie, co zrobić i jak połączyć instytucję kultury czy artystyczną z placówką czy placówkami edukacyjnymi, aby taka współpraca zaowocowała rzeczywistym rozwojem dzieci czy nastolatków, poprzez umiejętne korzystanie z zasobów kultury i sztuki, w postaci pełnego, nie powierzchownego kontaktu z instytucją czy organizacją artystyczną? Czy formuła lekcji czy warsztatów twórczych nie jest już w czasach współczesnych nieco wyczerpana, i czy nie warto szukać nowych sposobów "wciągania" dzieci i młodzieży w niezwykle inspirującą i niewyczerpaną w swoich zasobach sieć sztuki współczesnej?

Z bogatych doświadczeń naszych panelistek i panelistów: przedstawicieli i przedstawicielek organizacji i placówek artystycznych i edukacyjnych, wynika, że by zachęcić współczesne dziecii młodzież do aktywnego uczestnictwa w kulturze i sztuce, trzeba zapewnić im realność, autentyczność kontaktu ze sztuką; że dziś warunki laboratoryjne (warsztaty) już nie wystarczą. Że należy wciągnąć w prawdziwy, rzeczywisty proces współtworzenia: spektaklu, utworu, dzieła czy wydarzenia. Uczynić współtwórcami. Jednak ten proces, autentycznej i żywej partycypacji nie jest łatwy, nie każdy twórca chce i umie się w niego angażować. Dlatego też zaproszeni paneliści opowiedzą (na zrealizowanych przykładach i opisach modelowych projektów), jakich narzędzi można użyć i co zrobić, a głównie - jakie elementy i kompetencje połączyć ze sobą – by taki proces twórczy mógł zaistnieć niemal w każdych warunkach. Opowiemy o projektach #Połączenia i RówniRóżni Teatru Guliwer, #Połączeni Fundacji Muzyka jest dla wszystkich i space(r)opera Związku Kompozytorów Polskich (i Festiwalu "Warszawska Jesień").

Opowiemy o tym i podyskutujemy, jak skutecznie stosować dziś narzędzie projektu. Czy i w jaki sposób upowszechniać pewien model projektów, tworzonych na styku szkoły i instytucji artystycznej, w których procesie tworzy się rodzaj Kolektywnej Inteligencji (Collective IQ), w ramach której dzieci i młodzież nie tylko włączają się czynnie w proces tworzenia dzieła czy wydarzenia, ale również same i sami stają się ekspertami, aktywnymi uczestnikami kultury. Projektów, w których wartością nadrzędną jest pewność, że uczestnicy kształtują kompetencje przyszłości: kreatywność, kooperatywność, krytyczne myślenie i komunikatywność.

---

Anna Kierkosz - edukatorka i kuratorka interaktywnych projektów i programów edukacyjnych
i społeczno-artystycznych, realizowanych wspólnie osobami „nieartystycznymi, najczęściej dziećmi i młodzieżą. Od 2021 kuratorka Festiwalu Muzyki Współczesnej dla Dzieci „Mała Warszawska Jesień”. Jej metoda pracy twórczej bazuje na interdyscyplinarnych, nieoczywistych połączeniach partycypacji, medium słowa i dźwięku, animacji, metod artystycznych oraz narzędzi cyfrowych. Działania twórcze realizuje z partycypacyjną, aktywną obecnością dzieci, młodzieży czy dorosłych. W taki właśnie sposób zaprogramowana została space®opera – projekt współtworzony przez warszawskie dzieci, młodzież, artystów i nauczycieli, nagrodzony Impulsem Kultury – Mazowiecką Nagrodą Inspiracji Kulturalnych.

Agnieszka Trepkowska - nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej i edukatorka kultury. Pedagożka-praktyczka kultury, wierzy zarówno w krytyczne, jak i kreatywne myślenie uczniów. W pracy zawodowej stosuje najczęściej metodę projektów o charakterze interdyscyplinarnym oraz ideach korczakowskich – daje dzieciom przestrzeń do podejmowania decyzji, organizowania i kreowania własnego procesu nauki. Koordynatorka inicjatyw, w których partycypacja dzieci i dorosłych we wspólnym działaniu odgrywa kluczową rolę w rozwoju każdej ze stron. Trzykrotna laureatka Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej za projekty kulturalno-edukacyjne realizowane w szkole, w tym zdobywczyni Grand Prix WNEK

 

dr Aleksandra Bilińska - kompozytorka, teoretyczka muzyki. Skomponowała muzykę oraz scenariusze do kilkunastu spektakli baletowych wybitnych polskich choreografów – m.in. Ewy Wycichowskiej czy Aleksandry Dziurosz. Jej kompozycje były wykonywane są w Europie, Ameryce Południowej, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, a także na Tajwanie. Jako pedagożka współpracuje z UMFC w Warszawie oraz Akademią Muzyczną w Katowicach. Uczniów i studentów włącza w działania artystyczne na zasadzie partycypacji i demokracji. Członkini m.in. Stowarzyszenia Strefa Otwarta, ISME. W sferze jej zainteresowań pozostają między innymi: zagadnienia korespondencji sztuk, muzyka w formach interdyscyplinarnych, ze szczególnym uwzględnieniem teatru tańca. W swoich działaniach współpracuje na zasadzie partycypacyjnej ze studentami i uczniami.

Jerzy Kornowicz - kompozytor, pianista improwizator, pedagog, animator i działacz muzyczny. Studiował kompozycję w Akademii Muzycznej w Warszawie u Tadeusza Bairda i Mariana Borkowskiego oraz w Konserwatorium Królewskim w Hadze u Louisa Andriessena. Autor muzyki wielu gatunków – twórca interdyscyplinarny. Jego utwory ze sfery muzyki komponowanej były wykonywane w kilkudziesięciu krajach przez czołowe orkiestry, zespoły i solistów. Wyróżniony m.in. na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów. Od 2017 pełni funkcję dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. W ramach jego programowania stosuje praktykę demokratycznego łączenia się z innymi festiwalami i partycypacyjnego traktowania partnerów: organizacji, instytucji i mediów we współtworzenie jednego z największych festiwali muzyki współczesnej w Europie.

dr Justyna Józefowicz - psycholożka, trenerka, wykładowczyni akademicka, adiunktka (Uniwersytet Dolnośląski, UW, SWPS), superwizorka, mediatorka, terapeutka uzależnień specjalizująca się w uzależnieniach od technologii. Autorka podręcznika „Metoda projektu”, współautorka podręczników dla wykładowców, nauczycieli i trenerów. Współpracuje m.in. ze Szkołą Liderów, Civis Polonus, Krytyką Polityczną i Grupą Granica. Więcej informacji: www.justynajozefowicz.pl