Nagroda im. Moczarskiego jest ważnym elementem edukacji historycznej, promując najbardziej wartościowe publikacje i najlepszych autorów z tej dziedziny. Powstała w 2009 roku, o randze Konkursu stanowią laureaci ubiegłych lat oraz znakomite jury, w którego skład wchodzą wybitni polscy historycy i pisarze.

Ma ona podwójny sens, jest hołdem dla historyków zajmujących się najnowszą historią Polski oraz upamiętnia postać Kazimierza Moczarskiego. Moczarski pisał w jednym z listów: "Nie lubię faszyzmu i dyktatury (...) Nie lubię frazesu i wielkich słów. (...) Nie lubię więzienia, terroru i gwałtu, miażdżenia palców i przypalania ogniem (...) Nie lubię pogardy dla człowieka. Nie lubię kandydatów na aniołów, bo stają się w końcu bydlakami. (...) A co lubię? Wolność, demokrację, socjalizm, solidarność międzynarodową i międzyludzką, poczucie godności własnej (...), czyste mieszkanie, prawidłowe jedzenie, dobre ubranie dla wszystkich, teatr, kino, koncert, sport, muzeum, naukę, książkę - dla wszystkich (...) kontrolę publiczną, wolną opinię publiczną. (...) I gest miłej ręki". I tym wartościom właśnie chce służyć ta nagroda. W 2016 roku odbędzie się już jej VIII edycja.

W Konkursie mogą startować autorskie prace historyczne (pierwsze polskie wydanie książki autora polskiego i pierwsze polskie wydanie przekładu autora zagranicznego), dzienniki i  pamiętniki oraz edycje źródłowe. Z uwagi na cel Konkursu, którym jest popularyzacja książki historycznej w Polsce, jury liczy na obecność w konkursie nie tylko książek ściśle naukowych, ale też adresowanych do szerokiego grona czytelników – znakomitym przykładem są „Rozmowy z katem” Kazimierza Moczarskiego, patrona konkursu.

Dotychczasowi laureaci Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego:

• 2016 – Andrzej Nowak, Pierwsza zdrada zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Wydawnictwo Literackie
• 2015 – Alexandra Richie, Warszawa 1944. Tragiczne powstanie, W.A.B
• 2014 – Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca, ISKRY
• 2013 – Marcin Zaremba, Wielka Trwoga. Polska 1944-1947, Znak, ISP PAN
• 2012 – Timothy Snyder, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, Świat Książki
• 2011 – Andrzej Friszke, Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i Komandosi, Znak
• 2010 – Bogdan Gadomski, Biografia agenta. Największy agent policji politycznej II RP Józef-Josek Mutzenmacher (1903-1947), Wydawnictwo Tedson
• 2009 – Gunnar Paulsson, Utajone Miasto. Żydzi po aryjskiej stronie,Warszawy 1940-1945, Znak
   

Jury (2016): prof. dr hab. Henryk Samsonowicz (przewodniczący), dr Adolf Juzwenko, prof. dr hab. Jan Kofman, , dr hab. Andrzej Kunert, Tomasz Łubieński, dr Tomasz Makowski, dr hab. Daria Nałęcz, Piotr Nehring

W pracach jury poprzednich edycji brali udział: prof. Władysław Bartoszewski (2009-2014), prof. Andrzej Garlicki, Juliusz Rawicz i Teresa Torańska (2009-2013) a także: prof. Paweł Machcewicz (2009),  prof. Andrzej Friszke (2009-2010), Krzysztof Dudek (2010-2015) oraz Andrzej Wielowieyski (2013-2015).

Spośród ponad 60 publikacji zgłoszonych do Konkursu jury wybiera 10 nominacji. Zwycięzca otrzymuje nagrodę w wysokości 50 tys. złotych, której fundatorem jest Narodowe Centrum Kultury oraz statuetkę „Temperówkę” Kazimierza Moczarskiego, autorstwa Jacka Kowalskiego z warszawskiej ASP.

Uroczysta Gala Nagrody odbywa się w okolicach dnia Święta Niepodległości 11 listopada (od dnia 11 listopada 2016, nie później niż 15 grudnia 2016 r.) w Pałacu Rzeczypospolitej w Warszawie, siedzibie Biblioteki Narodowej, gdzie znalazło miejsce archiwum Kazimierza Moczarskiego. 
 

Partnerem Gali jest Biblioteka Narodowa.

Konkurs otrzymał dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Promocja Literatury i Czytelnictwa 2016.

Organizator: Fundacja im. Kazimierza i Zofii Moczarskich

Współorganizator: Narodowe Centrum Kultury

Patron medialny: Gazeta Wyborcza