W styczniu 2017 roku na spotkaniu pary prezydenckiej z przedstawicielami społeczności żydowskiej w Polsce prezydent Andrzej Duda powiedział:

„Bardzo często wracam do określenia »Rzeczpospolita przyjaciół«. Chciałbym, żeby ona taka była zawsze (…). Gdy na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci od 1989 roku obserwuję powrót na polską ziemię kultury żydowskiej; gdy obserwuję, jak ona się rozwija; [gdy] obserwuję, jak z zainteresowaniem przyjmuje ją wielu ludzi mieszkających w Polsce – którzy wcześniej [nie mieli takiej możliwości] z racji tragedii historycznej, która spotkała naród żydowski, ale i naród polski w okresie II wojny światowej, poprzez Holokaust, gdy kultura żydowska została de facto zniszczona na naszej ziemi; [gdy obserwuję], jak ona tutaj wraca, jak wraca do swojej tradycji, jak wraca do swoich korzeni (…), to muszę powiedzieć, że moje serce napawa się radością”.

Czy sformułowanie „Rzeczpospolita przyjaciół” w odniesieniu do relacji polsko-żydowskich odpowiada prawdzie? Faktem jest, że od kilkunastu lat kultura żydowska przeżywa w Polsce wielki renesans. Ale może owa „przyjaźń” to jedynie iluzja, mrzonka? Dowodem na to może być chociażby opinia minister edukacji Anny Zalewskiej podważającej odpowiedzialność Polaków za morderstwa w Jedwabnem i Kielcach. Przypomnijmy, że amerykańskie Centrum Szymona Wiesenthala uznało tę wypowiedź za jedno z dziesięciu najgorszych działań antysemickich w zeszłym roku. Z drugiej strony przemówienia wygłaszane przez prezydenta Andrzeja Dudę dotyczące czarnych kart w relacjach polsko-żydowskich są jednoznaczne i bezkompromisowe, podkreślają też, że zło antysemityzmu jest sprzeczne z polską tradycją.

Na ile zatem idea „Rzeczpospolitej przyjaciół” to tylko pewien konstrukt intelektualny, a na ile myśl, która może być dziś aktualna? Jak na tym tle wyglądają stosunki polsko-izraelskie i czy mogą być one forpocztą naszej wspólnej tożsamości, którą opisze pojęcie „Rzeczpospolita przyjaciół”?

W spotkaniu udział wezmą:

• Wojciech Kolarski – filozof, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP odpowiedzialny za sprawy kultury, polityki społecznej i historycznej
• Michał Sobelman – tłumacz literatury hebrajskiej, rzecznik prasowy Ambasady Izraela w Polsce, były redaktor naczelny „Słowa Żydowskiego”
• Mateusz Werner – zastępca dyrektora Narodowego Centrum Kultury, filozof kultury, eseista, krytyk filmowy

Prowadzenie:

• Mikołaj Mirowski – historyk, publicysta, Dom Literatury w Łodzi, współpracownik Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi i Forum Żydów Polskich

Patronem spotkania jest Radio Dla Ciebie

Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu „Warszawa dwóch powstań” organizowanego przez Muzeum Powstania Warszawskiego i Instytut Stefana Starzyńskiego. Cykl ma na celu przybliżenie wspólnoty dziedzictwa polsko-żydowskiego i jego historii.