Pamięć o stanie wojennym

Data publikacji: 13.12.2022
Średni czas czytania 3 minuty
drukuj

13 grudnia mija czterdzieści jeden lat od wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. W związku z tą rocznicą w listopadzie przeprowadziliśmy krótką ankietę na reprezentatywnej próbie Polaków w wieku 18-64 lata. Rozpoczęliśmy od pytania otwartego dotyczącego wydarzeń upamiętnianych 13 grudnia. Badanych zapytaliśmy także o źródła wiedzy o stanie wojennym, opinie na temat motywów jego wprowadzenia oraz ocenę zasadności tego aktu politycznego.

Na prośbę o wskazanie, jakie wydarzenia są w Polsce upamiętniane 13 grudnia, 55% badanych wspomniało o zdarzeniach bezpośrednio odnoszących się do wprowadzenia stanu wojennego. Tutaj najczęściej pojawiały się krótkie hasła takie jak: „stan wojenny” czy „rocznica stanu wojennego”, które precyzyjnie określają upamiętniane wydarzenia. Co dziesiąty badany wskazywał na inne rocznice, np. wspomnienie św. Łucji, nie mniej większość odpowiedzi była pośrednio powiązana z wydarzeniem sprzed ponad czterdziestu lat. Pojawiały się sformułowania takie jak: strajk, światło wolności, ZOMO czy aresztowania. Znaczny odsetek badanych (35%) nie wskazało żadnej odpowiedzi, co z kolei oznacza, że dla nich data 13 grudnia nie budzi skojarzeń z wydarzeniami z 1981 roku.

Podobnie jak w ubiegłorocznym badaniu Fundacji CBOS1 przeważają w tym roku krytyczne oceny ówczesnych władz Polski. Wprowadzenie stanu wojennego uznało za błędną decyzję 37% respondentów zaś za słuszną 29%. Co trzeci badany (30%) nie miał opinii w tej kwestii, co może świadczyć o tym, że spada wiedza na temat wydarzeń z tamtego okresu.

Może to wynikać z faktu, że coraz mniej osób zna je z własnego doświadczenia (32%). Obecnie mamy głównie do czynienia z wiedzą zapośredniczoną. Respondenci najczęściej czerpali wiadomości o stanie wojennym ze szkoły (42%), z opowieści rodziny, rodziców bądź znajomych (38%), a także za pośrednictwem mediów – gazet, telewizji i radia – (33%).

1 Komunikat z badań CBOS Nr 153/2021: Pamięć o stanie wojennym w czterdziestą rocznicę jego wprowadzenia.